به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی افپک، روند ثبت‌نام دانش‌آموزان کلاس اول ابتدایی در ایران از امروز دوشنبه، ۱۵ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۴ آغاز شده است. بر اساس اعلام رسمی وزارت آموزش و پرورش، پیش‌بینی می‌شود امسال بیش از یک میلیون دانش‌آموز به پایه اول راه یابند که از این تعداد، حدود ۸۰ هزار نفر را اتباع خارجی تشکیل می‌دهند. این میزان رشد نسبت به سال‌های گذشته، نشان‌دهنده افزایش نرخ مهاجرت به ویژه از سوی افغانستان به ایران است.
در سال تحصیلی گذشته نیز طبق آمار ارائه‌شده از سوی مرکز آمار و فناوری اطلاعات وزارت آموزش و پرورش، تعداد دانش‌آموزان پایه اول بالغ بر ۹۷۰ هزار نفر بوده است که ۶۵ هزار نفر از آنان اتباع خارجی محسوب می‌شدند. امسال با رشد حدود ۱۵ هزار نفری در جامعه اتباع، این آمار به ۸۰ هزار نفر رسیده است. بیشتر این دانش‌آموزان در استان‌های خراسان رضوی، تهران، کرمان، یزد و سیستان و بلوچستان ثبت‌نام خواهند شد.
وزارت آموزش و پرورش اعلام کرده است که ثبت‌نام دانش‌آموزان ایرانی از طریق سامانه «پادا» و دانش‌آموزان اتباع از طریق دفاتر کفالت و مدارس منتخب انجام می‌شود. بر اساس بخشنامه ابلاغی، ثبت‌نام کلاس اولی‌ها نیازمند ارائه شناسنامه، کارت ملی، و در مورد اتباع، کارت حمایت تحصیلی است. همچنین واکسیناسیون تکمیلی برای ورود به مدرسه الزامی اعلام شده است.
طبق اظهارات صادق ستاری‌فرد، معاون وزیر آموزش و پرورش، هیچ‌گونه محدودیتی برای ثبت‌نام کودکان دارای مدارک هویتی ناقص از اتباع وجود ندارد و تمام کودکان با هر وضعیت اقامتی باید به آموزش رایگان دسترسی داشته باشند. وی تأکید کرده است که ممنوعیت ثبت‌نام این گروه، خلاف سیاست‌های نظام آموزشی و دستور رهبر انقلاب اسلامی است.
سیاست آموزش رایگان برای همه، به ویژه برای کودکان مهاجر افغانستانی، از سال ۱۳۹۴ به دستور مقام معظم رهبری اجرایی شد. از آن زمان، وزارت آموزش و پرورش موظف شده است سالانه ظرفیت مشخصی برای ثبت‌نام کودکان فاقد مدارک اقامتی نیز فراهم کند. این موضوع موجب شده تا در سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۱، بیش از ۶۰۰ هزار دانش‌آموز افغانستانی در مدارس ایران مشغول به تحصیل باشند.
با وجود فراهم‌بودن بستر ثبت‌نام، کمبود ظرفیت در برخی مدارس پرجمعیت از دغدغه‌های خانواده‌های مهاجر است. بر اساس گزارش انجمن حمایت از حقوق کودکان، در برخی مناطق مانند جنوب تهران و حومه مشهد، مدارس دولتی به دلیل تراکم بالا، امکان ثبت‌نام همه اتباع را ندارند. این مسئله نیازمند بازنگری در سیاست تخصیص ظرفیت و توسعه فضاهای آموزشی است.
به گفته کارشناسان آموزشی، ورود ۸۰ هزار دانش‌آموز اتباع جدید به مدارس ایران، نیازمند تأمین نیروی انسانی، کلاس درس، و تجهیزات آموزشی بیشتری است. به‌ویژه در شرایطی که برخی مدارس کشور با کمبود معلم، فرسودگی ساختمان و نبود تجهیزات مواجه‌اند، این فشار مضاعف می‌تواند چالش‌های جدیدی برای نظام آموزشی ایجاد کند.
در همین راستا، وزارت آموزش و پرورش با همکاری سازمان نوسازی مدارس و نهادهای حمایتی همچون کمیساریای عالی پناهندگان، طرح‌هایی برای ساخت و تجهیز مدارس ویژه اتباع را در دستور کار دارد. در سال گذشته، ساخت ۱۲۰ مدرسه ویژه دانش‌آموزان مهاجر در مناطق مختلف کشور آغاز شده که بخش عمده‌ای از آن‌ها در سال تحصیلی جدید افتتاح خواهد شد.
افزایش جمعیت دانش‌آموزی اتباع همچنین بر لزوم آموزش فرهنگی و اجتماعی ویژه این دانش‌آموزان تأکید دارد. کارشناسان تعلیم و تربیت توصیه می‌کنند با تدوین محتوای آموزشی مناسب و برگزاری دوره‌های تربیتی برای معلمان، می‌توان زمینه‌ساز ادغام اجتماعی و ارتقای سطح تعامل میان دانش‌آموزان ایرانی و مهاجر شد.
در مجموع، آغاز ثبت‌نام کلاس اولی‌ها برای سال تحصیلی جدید، همزمان با افزایش حضور اتباع خارجی در نظام آموزشی ایران، فرصتی برای بازنگری در سیاست‌های آموزش فراگیر و گامی مهم در تحقق عدالت آموزشی به شمار می‌رود. استمرار این روند، نیازمند تخصیص بودجه، حمایت بین‌المللی و همدلی اجتماعی برای تحقق اهداف آموزشی ملی است.
انتهای پیام
