به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی افپک، سال ۱۴۰۳ برای مهاجران افغانستانی در ایران با چالش‌های متعددی همراه بود که تأثیرات منفی آن‌ها بر زندگی روزمره این جامعه مشهود بود. از محدودیت‌های آموزشی گرفته تا مشکلات حقوقی و اجتماعی، این مسائل نشان‌دهنده نیاز به بازنگری و بهبود سیاست‌های مرتبط با مهاجران افغانستانی در کشور است.
محرومیت گسترده کودکان مهاجر از تحصیل رسمی در مدارس دولتی
سال ۱۴۰۳ شاهد افزایش چشمگیر محرومیت کودکان مهاجر افغانستانی از تحصیل در مدارس دولتی ایران بودیم. بر اساس گزارش‌ها، آموزش و پرورش در شهریور ۱۴۰۳ به مدارس ابلاغ کرد که تا اطلاع ثانوی از ثبت‌نام کودکان افغانستانی خودداری کنند. این تصمیم منجر به افزایش تعداد کودکان محروم از تحصیل شد، به‌طوری‌که برخی منابع از افزایش آمار این کودکان نسبت به سال‌های قبل خبر می‌دهند.
هرچند بر اساس قانون حمایت از حقوق اطفال و نوجوانان، منع تحصیل کودکان جرم محسوب می‌شود و حتی کودکان فاقد مدارک اقامتی نیز باید از آموزش برخوردار شوند، اما در عمل، مشکلاتی نظیر نداشتن کد یکتا برای ثبت‌نام، مسائل اقتصادی خانواده‌ها و کمبود امکانات آموزشی باعث شده است که بسیاری از کودکان مهاجر از حق تحصیل محروم بمانند.
این وضعیت نه‌تنها آینده تحصیلی و شغلی کودکان مهاجر را به خطر می‌اندازد، بلکه می‌تواند تبعات اجتماعی و اقتصادی گسترده‌ای را به همراه داشته باشد. ضروری است که دولت و نهادهای آموزشی با اتخاذ تدابیر مناسب، موانع موجود را برطرف کرده و امکان تحصیل برای تمامی کودکان، بدون تبعیض، فراهم کنند.
سخت بودن دسترسی مهاجرین به خدمات بانکی و ارتباطی
در سال ۱۴۰۳، مهاجرین افغانستانی در ایران با محدودیت‌های بیشتری در دسترسی به خدمات بانکی و ارتباطی مواجه شدند. بر اساس گزارش‌ها، به دنبال سیاست‌های جدید دولت، امکان افتتاح حساب بانکی برای اتباع خارجی کاهش یافت و برخی بانک‌ها از ارائه خدمات به مهاجرین امتناع کردند. این محدودیت‌ها مشکلاتی را برای مهاجرین در انجام تراکنش‌های مالی و دریافت کمک‌های انسانی ایجاد کرد.
همچنین، در حوزه ارتباطات، برخی شرکت‌های مخابراتی خدمات خود را به مهاجرین محدود کردند و هزینه‌های ارتباطی برای آنان افزایش یافت. این تغییرات باعث شد تا بسیاری از مهاجرین نتوانند به راحتی با خانواده و دوستان خود در تماس باشند یا از خدمات مالی ضروری بهره‌مند شوند.
این محدودیت‌ها نشان‌دهنده نیاز به بازنگری در سیاست‌های دولتی و ارائه راهکارهایی برای تسهیل دسترسی مهاجرین به خدمات اساسی است.
محدودیت‌های حقوقی و اجتماعی مهاجرین: از کارت بانکی تا سیم‌کارت
در سال ۱۴۰۳، مهاجرین افغانستانی در ایران با مشکلات حقوقی و اجتماعی متعددی مواجه شدند که زندگی روزمره آن‌ها را تحت تأثیر قرار داد. یکی از این مشکلات، قطع کارت‌های بانکی و سیم‌کارت‌های مهاجرین بود که دسترسی به خدمات مالی و ارتباطی را برای آن‌ها دشوارتر کرد.
بر اساس گزارش‌ها، برخی مهاجرین به دلیل نداشتن مدارک معتبر یا مشکلات اداری، از دریافت یا تمدید کارت‌های بانکی و سیم‌کارت‌ها محروم شدند. این محدودیت‌ها نه‌تنها ارتباطات شخصی و خانوادگی را برای مهاجرین سخت‌تر کرد، بلکه در مواقع اضطراری نیز مشکلات جدی ایجاد نمود.
این وضعیت نشان‌دهنده نیاز به بازنگری در سیاست‌های حقوقی و اجتماعی مرتبط با مهاجرین است تا حقوق اساسی آن‌ها حفظ شده و از تبعیض‌های غیرضروری جلوگیری شود.
موج رسانه‌ای مهاجرستیزی و تأثیرات آن بر جامعه مهاجرین
در سال ۱۴۰۳، موج رسانه‌ای مهاجرستیزی در ایران شدت گرفت و تأثیرات منفی بر جامعه مهاجرین افغانستانی داشت. تحقیقات نشان می‌دهد که این موج نتیجه فعالیت شبکه‌های سازمان‌یافته است که با انتشار پیام‌های هماهنگ، به ترویج نژادپرستی و تشدید بحران‌های اجتماعی دامن می‌زنند.
بر اساس داده‌های استخراج‌شده از شبکه‌های اجتماعی، هشتگی تحت عنوان «اخراج افغانی مطالبه ملی» در شبکه‌های مجازی گسترش یافت که نشان‌دهنده نگرش منفی و نفرت‌پراکنی نسبت به مهاجران افغانستانی است. این هشتگ از اوایل مرداد ۱۴۰۲ در فضای مجازی فارسی در شبکه ایکس مطرح شد و استفاده از آن در تاریخ ۱۹ مرداد ۱۴۰۳ به بیشترین فراوانی رسید.
همچنین، بررسی‌ها نشان می‌دهد که جریان ضدمهاجر در شبکه‌های اجتماعی مجموعه‌ای از گرایش‌های متنوع سیاسی است که علی‌رغم تفاوت‌های بنیادی، در نگرش منفی و نفرت‌پراکنی نسبت به مهاجران افغانستانی اشتراک نظر دارند.
لغو تمدید برگه‌های سرشماری و پیامدهای آن برای مهاجرین افغانستانی
در ابتدای سال ۱۴۰۳، دولت ایران تصمیم به عدم تمدید برگه‌های سرشماری اتباع خارجی گرفت که در سال ۱۴۰۱ صادر شده بودند. این تصمیم به‌معنای بی‌مدرک شدن و غیرقانونی‌شدن بیش از دو و نیم میلیون مهاجر افغانستانی در کشور بود. بر اساس اعلام مرکز امور اتباع و مهاجرین خارجی وزارت کشور، اعتبار طرح سرشماری اتباع تا پایان سال ۱۴۰۳ بود و پس از آن تمدید نخواهد شد.
این اقدام، علاوه بر افزایش نگرانی‌ها درباره وضعیت حقوقی و اجتماعی مهاجرین، چالش‌های جدیدی را در زمینه دسترسی به خدمات بهداشتی، آموزشی و اجتماعی برای این افراد ایجاد کرد. مهاجرین بدون مدارک معتبر با مشکلات متعددی در تأمین نیازهای اساسی خود مواجه شدند و نگرانی‌ها درباره آینده آن‌ها افزایش یافت.
تشدید موج اخراج مهاجرین افغانستانی و تأثیرات آن
در سال ۱۴۰۳، ایران با تشدید سیاست‌های مهاجرتی، موج گسترده‌ای از اخراج مهاجرین افغانستانی را آغاز کرد. بر اساس گزارش‌ها، مقام‌های ایرانی اعلام کردند که تا پایان سال ۱۴۰۴، تمامی مهاجران افغان از استان سمنان اخراج خواهند شد. این تصمیم به‌دلیل نگرانی از حضور غیرقانونی مهاجران و فشارهای اجتماعی و اقتصادی مرتبط با آن اتخاذ شد.
همچنین، نهادهای امدادی گزارش داده‌اند که ایران به‌صورت روزانه حدود ۳۰۰۰ مهاجر افغان را اخراج می‌کند. این اقدام‌ها با واکنش‌های بین‌المللی همراه بوده و نگرانی‌ها درباره وضعیت انسانی و حقوق بشر این مهاجرین را افزایش داده است.
برخی از موارد اخراج نیز توجه رسانه‌ها را به خود جلب کرده است. به‌عنوان مثال، رسانه‌ها مصاحبه‌ای با پیرمردی منتشر کردند که پس از ۴۲ سال زندگی در ایران، به افغانستان بازگردانده شد. این فرد اظهار داشت که از زمان حمله شوروی به افغانستان، به ایران مهاجرت کرده بود و حالا پس از چهار دهه، مجبور به ترک این کشور شده است.
این تحولات نشان‌دهنده تغییرات عمده در سیاست‌های مهاجرتی ایران و تأثیرات آن بر زندگی میلیون‌ها مهاجر افغانستانی است. با توجه به شرایط کنونی، ضروری است که جامعه بین‌المللی و سازمان‌های حقوق بشری به وضعیت این مهاجرین توجه کرده و اقدامات لازم را برای حمایت از حقوق آن‌ها انجام دهند.
انتهای پیام
