به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی افپک، نشریه “Daily Qudrat” پاکستان گزارش داد که حجم تجارت میان افغانستان و پاکستان به‌طور چشمگیری از ۲.۵ میلیارد دلار به حدود ۱ میلیارد دلار در سال جاری کاهش یافته است . این کاهش ۱.۵ میلیارد دلاری، بیانگر افت ۶۰ درصدی سطح مبادلات اقتصادی دو همسایه است، رقمی که نگرانی‌های تازه‌ای را در میان تجار و نهادهای بازرگانی دو کشور ایجاد کرده است.
به گفته ضیاءالحق سرحدی، معاون اتاق مشترک بازرگانی افغانستان–پاکستان، «عدم ثبات در سیاست‌های تجاری و بسته شدن مکرر مرزها»، مهم‌ترین عوامل کاهش این تجارت هستند . وی هشدار داده که اگر این روند ادامه یابد، نه‌تنها تجارت دو‌جانبه، بلکه دسترسی پاکستان به بازارهای آسیای مرکزی نیز با تنگنا مواجه خواهد شد. اتخاذ تصمیمات بخش‌نامه‌ای بدون مشورت ذی‌نفعان و قطع مکرر گذرگاه‌های گمرکی، زمینه‌ساز بی‌ثباتی در روابط اقتصادی شده است.
گزارش دیگری از سایت MENAFN نیز اعلام کرد که بسته شدن مرزها و سیاست‌های ناپایدار تجاری، موجب شده تجارت دو کشور به ۱ میلیارد دلار سقوط کند، که نسبت به وضعیت قبلی یکی از شدیدترین کاهش‌ها در سطح تجارت منطقه‌ای است . این وضعیت، زنگ هشدار برای مسوولان و سرمایه‌گذاران است تا ضمن بازنگری سیاست‌ها، راه بازگشت به تراز پیشین را هموار کنند.
در سند منتشرشده توسط سازمان “The Nation” در ماه مارس ۲۰۲۵ آمده است که بین ژوئیه ۲۰۲۴ تا فوریه ۲۰۲۵، تجارت ترانزیتی میان دو کشور بیش از ۶۶ درصد کاهش یافته و در این مدت بیش از ۱.۴۹ میلیارد دلار کاهش حجمی در مبادلات ثبت شده است . این افت قابل بررسی است که نشان‌دهنده تأثیرات فوری بسته شدن مرزها و سیاست‌های تجاری نوسانی است.
طبق این گزارش، تجارت ترانزیتی در سال مالی جاری از ۲.۲۴ میلیارد دلار در سال گذشته به تنها ۷۵۴ میلیون دلار رسیده است . این کاهش قابل توجه، آسیب جدی به شبکه‌های توزیع، شرکت‌های حملونقل و تجار واردکننده و صادرکننده وارد می‌کند و امنیت مبادلات با بازارهای مرکزی آسیایی را تحت تأثیر قرار داده است.
تحلیل‌گران حوزه اقتصاد و سیاستگذاری نیز هشدار داده‌اند که ادامه این روند می‌تواند فرصت‌های اقتصادی دو کشور را مختل کرده، بیکاری در بخش حملونقل را افزایش دهد و حتی موجب بازگشت برخی مسیرهای تجاری به ایران شود، چالشی که نیازمند بازبینی فوری روابط میان طرفین است.
در واکنش به این بحران، مسئولان اتاق مشترک بازرگانی پاکستان و افغانستان خواستار مذاکرات فوری به‌منظور تثبیت سیاست‌ها، حذف نقش‌های اضافی در مرزها، تسهیل حملونقل و حذف تعرفه‌های غیررسمی شده‌اند. آنها تأکید دارند لازم است مرزهای روشن، قابل پیش‌بینی و پایدار برای تجار ایجاد شود تا تجارت بتواند دوباره به ۲.۵ میلیارد دلار برسد.
یکی از پیامدهای منفی کاهش تجارت، به‌ویژه در بخش ترانزیت کالا از پاکستان به آسیای مرکزی است که به گفته سرحدی، اگر این روند تداوم یابد، پاکستان، هند و افغانستان، از رقابت در این بازار مهم کنار خواهند رفت و موقعیتی را برای دیگر مسیرها، از جمله ایران، فراهم خواهد کرد.
وضعیت فعلی نشان می‌دهد که بدون تعامل مستمر و سیاستگذاری منطقی، تجارت سه‌جانبه افغانستان-پاکستان- آسیای مرکزی در معرض نابودی است. کارشناسان پیشنهاد می‌دهند توسعه مسیرهای ریلی مشترک و طرح‌های ترانزیتی مانند “راه‌آهن خواف–هرات–پشاور” می‌تواند کلید بازگشت ثبات باشد.
در پایان، همان‌طور که ضیاءالحق سرحدی تأکید کرده است، «اگر پاکستان می‌خواهد مسیر آسیای مرکزی را در اختیار خود نگه دارد، باید بر سیاستگذاری تجاری مبتنی بر امنیت و پیش‌بینی‌پذیری تأکید کند» . در غیر این صورت، مسیرهای متبادل ایران و چین رقابت جدی با این حوزه خواهند داشت.
انتهای پیام
