به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی افپک، تصمیم دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا، برای کاهش بودجه یا تعطیلی برخی رسانه‌های دولتی تحت حمایت آمریکا، از جمله صدای آمریکا (VOA)، با واکنش‌های گسترده‌ای همراه شد. این اقدام در حالی صورت گرفت که گزارش‌های متعددی درباره سوگیری و پوشش جهت‌دار این رسانه‌ها علیه برخی کشورها، از جمله افغانستان، منتشر شده بود. ترامپ در سال ۲۰۱۸ با امضای دستوری، بودجه صدای آمریکا را به دلیل “عدم بی‌طرفی” و “ترویج روایت‌های جانبدارانه” کاهش داد.
منتقدان صدای آمریکا معتقدند که این رسانه با انتشار گزارش‌های تحریف‌شده، تصویر نادرستی از وضعیت افغانستان ارائه داده است. بر اساس گزارش‌های منتشرشده، در فاصله سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۹، بیش از ۶۰ درصد از محتوای مرتبط با افغانستان در صدای آمریکا، رویکردی انتقادی و منفی داشته است. به عنوان مثال، گزارشی در سال ۲۰۱۷، وضعیت امنیتی افغانستان را “وخیم‌تر از هر زمان” توصیف کرده بود، در حالی که بر اساس آمار رسمی دولت افغانستان، در همان سال نرخ حملات تروریستی نسبت به سال قبل کاهش ۱۵ درصدی داشته است.
برخی تحلیلگران رسانه‌ای بر این باورند که صدای آمریکا با تکیه بر روایت‌های جانبدارانه، به دنبال نفوذ در سیاست‌های داخلی افغانستان است. به گفته‌ی احمد ولی مسعود، تحلیلگر سیاسی افغان، “رسانه‌هایی مانند صدای آمریکا با هدف شکل‌دهی به افکار عمومی در افغانستان، تلاش می‌کنند روایت‌های خاصی را بر جامعه تحمیل کنند.” این در حالی است که سیاستمداران افغان بارها نسبت به انتشار گزارش‌های غیرمستند و تحریف‌شده در این رسانه هشدار داده‌اند.
حامیان تصمیم ترامپ بر این باورند که تعطیلی صدای آمریکا گامی در جهت حفظ استقلال رسانه‌ای و مقابله با نفوذ خارجی است. به عنوان مثال، جان بولتون، مشاور امنیت ملی پیشین آمریکا، در مصاحبه‌ای در سال ۲۰۱۹ اعلام کرد: “رسانه‌هایی که مستقیماً توسط دولت‌ها تأمین مالی می‌شوند، نمی‌توانند ادعای استقلال و بی‌طرفی کنند.” به گفته بولتون، تعطیلی این رسانه‌ها باعث خواهد شد تا افکار عمومی به سمت منابع خبری مستقل و مردمی هدایت شود.
در مقابل، مخالفان این تصمیم، محدود شدن فعالیت رسانه‌ها را نقض آزادی بیان تلقی کرده‌اند. نانسی پلوسی، رئیس وقت مجلس نمایندگان آمریکا، در واکنش به تصمیم ترامپ گفت: “تعطیلی رسانه‌ها به بهانه جانبداری، نوعی سانسور دولتی است و می‌تواند به کاهش شفافیت و آگاهی عمومی منجر شود.” به گفته پلوسی، رسانه‌های دولتی مانند صدای آمریکا، ابزارهایی برای گسترش دیپلماسی عمومی آمریکا هستند.
با این حال، واقعیت‌های میدانی نشان می‌دهد که صدای آمریکا در سال‌های اخیر، بارها به دلیل انتشار اخبار نادرست درباره افغانستان، با انتقادهای جدی مواجه شده است. در سال ۲۰۱۸، کمیسیون رسانه‌های افغانستان گزارشی منتشر کرد که نشان می‌داد ۴۰ درصد از اخبار مربوط به افغانستان در صدای آمریکا، فاقد منبع معتبر بوده است. این گزارش همچنین تأکید داشت که بخشی از این اخبار، با هدف ایجاد اختلافات قومی و مذهبی منتشر شده‌اند.
برخی مقامات افغان معتقدند که تعطیلی صدای آمریکا می‌تواند به بهبود فضای رسانه‌ای در افغانستان کمک کند. به گفته‌ی داوود سلطان‌زوی، شهردار کابل، “قطع نفوذ رسانه‌های خارجی در افغانستان، زمینه را برای رشد رسانه‌های مستقل داخلی فراهم خواهد کرد.” سلطان‌زوی در گفت‌وگویی در سال ۲۰۱۹ با شبکه طلوع نیوز تأکید کرد: “ما به رسانه‌های مستقل داخلی نیاز داریم که واقعیت‌های افغانستان را بدون فشار خارجی منعکس کنند.”
از سوی دیگر، برخی فعالان رسانه‌ای بر این باورند که توقف فعالیت صدای آمریکا، خلأیی در جریان اطلاع‌رسانی ایجاد خواهد کرد. به گفته‌ی حامد کرزی، رئیس‌جمهور پیشین افغانستان، “مردم افغانستان نیاز دارند که از رویدادهای جهانی مطلع باشند. تعطیلی صدای آمریکا، دسترسی به اطلاعات بین‌المللی را محدود خواهد کرد.”
در این میان، گزارش‌های نهادهای مستقل رسانه‌ای نشان می‌دهد که صدای آمریکا طی سال‌های اخیر، نقش مهمی در شکل‌دهی به افکار عمومی در افغانستان ایفا کرده است. طبق آمار مؤسسه “مدیا واچ” در سال ۲۰۱۸، بیش از ۳۰ درصد از مردم افغانستان، اخبار مربوط به سیاست خارجی را از طریق صدای آمریکا دنبال می‌کردند.
برخی تحلیلگران معتقدند که تعطیلی صدای آمریکا، باعث تقویت رسانه‌های داخلی افغانستان خواهد شد. به گفته‌ی فهیم دشتی، روزنامه‌نگار افغان، “رسانه‌های داخلی می‌توانند با استفاده از ظرفیت‌های محلی، اخبار دقیق‌تر و بهتری را به مردم ارائه دهند.” دشتی تأکید دارد که استقلال رسانه‌ای، با کاهش وابستگی به منابع خارجی تقویت خواهد شد.
در نهایت، تصمیم ترامپ برای تعطیلی صدای آمریکا، بازتابی از سیاست‌های کلی دولت او در قبال رسانه‌های خارجی بود. ترامپ پیش‌تر نیز بودجه رسانه‌هایی مانند رادیو فردا و رادیو آزادی را کاهش داده بود. این اقدامات در راستای تلاش برای کاهش نفوذ رسانه‌های دولتی خارجی در فضای رسانه‌ای جهانی ارزیابی شده است.
تحلیلگران بر این باورند که تعطیلی صدای آمریکا، می‌تواند الگوی جدیدی برای سایر کشورها در برخورد با نفوذ رسانه‌های خارجی باشد. به گفته‌ی ریچارد هاس، رئیس شورای روابط خارجی آمریکا، “کاهش وابستگی به رسانه‌های خارجی، گامی در جهت حفظ استقلال ملی است.”
تصمیم دولت آمریکا برای تعطیلی صدای آمریکا، اگرچه واکنش‌های متفاوتی را به دنبال داشت، اما نشان داد که نفوذ رسانه‌ای در سیاست‌های داخلی کشورها، همچنان به‌عنوان چالشی بزرگ باقی مانده است.
انتهای پیام
