به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی افپک، هم‌زمان با تشدید تحرکات داعش خراسان در ایالت بلوچستان پاکستان، منابع امنیتی و تحلیلی معتقدند که این تحرکات با هماهنگی غیررسمی ارتش پاکستان صورت گرفته تا علیه گروه‌های مسلح بلوچ، به‌ویژه جنبش‌های استقلال‌طلب، از ابزار تروریسم مذهبی استفاده شود. طبق گزارش TBN، این اقدام بخشی از یک استراتژی امنیتی جدید ارتش پاکستان برای تغییر موازنه قدرت در بلوچستان است.
در هفته‌های اخیر، حملات مسلحانه داعش خراسان به مناطقی در مستونگ، پنجگور و خضدار افزایش یافته است. در درگیری مسلحانه‌ای در مستونگ در ماه مه ۲۰۲۵، دست‌کم ۲۷ عضو داعش کشته شدند که به گفته مقامات امنیتی محلی، دست‌کم ۹ نفر از آن‌ها اتباع خارجی بودند. این نشان می‌دهد که داعش برای عملیات خود نیروهایی را از افغانستان و آسیای میانه جذب کرده است.
بر اساس گزارش منتشرشده در روزنامه «داون» پاکستان، برخی منابع امنیتی مدعی شده‌اند که ارتش پاکستان در سال ۲۰۲۴ نشست‌های غیرعلنی با اعضای جداشده از گروه‌های تروریستی مانند لشکر جهنگوی و جیش محمد برگزار کرده است تا از آن‌ها به‌عنوان نیروی نیابتی علیه جدایی‌طلبان بلوچ بهره ببرد. به‌گفته سردبیر این روزنامه، ترکیب عملیات ارتش و داعش اقدامی خطرناک است که می‌تواند امنیت منطقه را بی‌ثبات‌تر کند.
تحلیل‌گران حوزه تروریسم و افراط‌گرایی معتقدند که داعش خراسان فاقد هرگونه پایگاه اجتماعی در بلوچستان است. به‌گفته «مهران بلوچ»، عضو سابق شورای حقوق بشر سازمان ملل، بلوچ‌ها سابقه‌ای طولانی در مبارزه با افراط‌گرایی مذهبی دارند و ساختار اجتماعی قبیله‌ای آن‌ها، پذیرای گفتمان مذهبی داعش نیست. او می‌افزاید: «این پروژه تنها منجر به تشدید درگیری و خشونت کور خواهد شد.»
در درگیری مستونگ که در هفته سوم اردیبهشت ۱۴۰۴ رخ داد، داعش با مقاومت شدید نیروهای مسلح بلوچ مواجه شد. گزارش‌ها حاکی از آن است که این گروه پس از ۴۸ ساعت درگیری سنگین، مجبور به عقب‌نشینی شد. اجساد نیروهای داعش از میان شعله‌های آتش خودروهای بمب‌گذاری‌شده بیرون کشیده شد. این نبرد نشان داد که تسلط جغرافیایی و چریکی نیروهای بلوچ در منطقه بسیار بیشتر از نیروهای وارداتی داعش است.
گزارش مرکز مطالعات استراتژیک اسلام‌آباد در مارس ۲۰۲۵ نشان می‌دهد که ۷۰ درصد از عملیات خشن داعش در پاکستان در مناطق غیر بلوچ مانند خیبر پختونخواه و پنجاب بوده است. این آمار نشان‌دهنده عدم تطبیق ساختار عملیاتی داعش با محیط جغرافیایی بلوچستان است. در این گزارش آمده: «حملات داعش در بلوچستان عمدتاً ناکام و بدون دستاورد است.»
دولت پاکستان تا کنون رسماً ائتلاف با داعش را تکذیب کرده است؛ اما برخی منابع خبری مستقل از جمله Frontier Post گزارش داده‌اند که در جریان عملیات مشترک سال ۲۰۲۳ در پنجگور، نیروهایی با پرچم داعش تحت هدایت فرماندهان اطلاعات نظامی پاکستان دیده شده‌اند. این هم‌سویی، نشانه‌ای از هماهنگی عملیاتی و نه صرفاً اطلاعاتی است.
در همین حال، واکنش‌ها به استفاده ابزاری از گروه‌های تروریستی مذهبی علیه جنبش‌های قومی در داخل پاکستان، در سطح بین‌المللی نیز بالا گرفته است. در بیانیه‌ای که توسط سازمان عفو بین‌الملل در ۲۲ مه ۲۰۲۵ منتشر شد، آمده است: «دولت پاکستان باید از به‌کارگیری گروه‌های تندرو علیه اقلیت‌های قومی دست بردارد و به اصول حقوق بشر پایبند باشد.»
برخی تحلیل‌گران منطقه‌ای معتقدند که این استراتژی ارتش پاکستان مشابه تجربه‌های ناکام ارتش ترکیه در دهه ۹۰ میلادی علیه کردهاست. «عمر فرهادی»، کارشناس امنیت منطقه در کابل، می‌گوید: «همان‌گونه که ترکیه از گروه‌های شبه‌نظامی مذهبی علیه کردها بهره گرفت و نتیجه‌ای نگرفت، پاکستان نیز با این راهبرد به بی‌ثباتی گسترده‌تری خواهد رسید.»
بلوچ‌های ساکن پاکستان، به‌ویژه در مناطق جنوب غربی این کشور، دارای سابقه‌ای طولانی در مقابله با ارتش مرکزی هستند. گروه‌هایی مانند ارتش آزادی‌بخش بلوچستان و جبهه متحد بلوچستان از سال ۲۰۰۰ تاکنون ده‌ها عملیات چریکی علیه ارتش و شرکت‌های چینی وابسته به پروژه «کریدور اقتصادی چین-پاکستان» انجام داده‌اند. طبق گزارش آسوشیتدپرس، تنها در سال ۲۰۲۳ بیش از ۳۹ عملیات علیه پروژه‌های چینی توسط این گروه‌ها صورت گرفته است.
انتهای پیام
