به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی افپک، تجارب تلخ افغانستان و اوکراین در تعامل با آمریکا نشان‌دهنده خطرات اعتماد بیش از حد به حمایت‌های خارجی است. رهبر انقلاب اسلامی ایران نیز در این‌باره هشدار داده‌اند که دولت‌هایی که به آمریکا و اروپا تکیه دارند، باید وضعیت افغانستان و اوکراین را مشاهده کنند.
همچنین، مقایسه سیاست‌های آمریکا در قبال افغانستان و اوکراین نشان‌دهنده رویکرد مشابه این کشور در برخورد با متحدان خود است. اندیشکده‌های آمریکایی نیز به این نکته اشاره کرده‌اند که رویکرد ترامپ به اوکراین مشابه مواجهه با افغانستان در دوره اول او است.
تحقیر زلنسکی در کاخ سفید؛ تکرار تجربه تلخ اشرف غنی
دیروز رئیس‌جمهور اوکراین، ولادیمیر زلنسکی، در کاخ سفید با دونالد ترامپ دیدار کرد. در این ملاقات، ترامپ به شکل تحقیرآمیزی زلنسکی را مورد خطاب قرار داد و او را به عنوان مقصر مشکلات اوکراین معرفی کرد. این رفتار نه‌تنها زلنسکی، بلکه ملت اوکراین را نیز تحقیر کرد.
این برخورد ترامپ نشان‌دهنده نگرش سلطه‌جویانه آمریکا و بی‌احترامی به حاکمیت ملی کشورهای دیگر است. تحلیلگران بر این باورند که چنین رفتارهایی می‌تواند به تضعیف اعتماد بین‌المللی و ایجاد تنش‌های بیشتر منجر شود. به‌عنوان مثال، روزنامه «کیهان» در تحلیلی نوشت که این حادثه عبرتی برای دولت‌هایی است که به آمریکا اعتماد دارند.
در نهایت، این حادثه باید به عنوان درسی برای رهبران کشورهای دیگر مورد توجه قرار گیرد تا از وابستگی بیش از حد به حمایت‌های خارجی پرهیز کرده و به تقویت نهادهای داخلی و حاکمیت ملی خود توجه کنند. این تجربه نشان می‌دهد که اعتماد به آمریکا می‌تواند به نتایج ناگواری منجر شود و کشورهای دیگر باید از آن درس بگیرند.
رسانه‌های بین‌المللی: اوکراین همان افغانستانِ جدید است؟
رسانه‌های بین‌المللی با مقایسه وضعیت اوکراین و افغانستان، به شباهت‌های ژئوپلیتیکی و تاریخی این دو کشور پرداخته‌اند. محمدحسین عمادی، کارشناس سازمان ملل، در یادداشتی اشاره کرده است که تغییر ناگهانی مواضع آمریکا در جنگ اوکراین، یادآور خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان در سال ۲۰۲۱ است. وی معتقد است که هر دو کشور به‌دلیل موقعیت استراتژیک خود، به میدان رقابت قدرت‌های بزرگ جهانی تبدیل شده‌اند.
در همین راستا، برخی تحلیلگران بر این باورند که اوکراین در حال تجربه سرنوشتی مشابه افغانستان است. به‌عنوان مثال، در مقاله‌ای آمده است که آنچه امروز ترامپ در مورد اوکراین انجام می‌دهد، دیروز درباره افغانستان انجام شد و کشورهای اروپایی نباید چشم خود را بر واقعیت‌ها ببندند.
همچنین، برخی رسانه‌ها به نگرانی‌های اروپا درباره تکرار تجربه افغانستان در اوکراین پرداخته‌اند. به‌عنوان مثال، در یک پست اینستاگرامی، به هشدار اروپا به آمریکا درباره ترک اوکراین و ترس از تکرار تجربه افغانستان اشاره شده است.
فرار اشرف غنی و نقض تعهد آمریکا؛ هشداری برای زلنسکی
در ۱۵ اوت ۲۰۲۱، اشرف غنی، رئیس‌جمهور افغانستان، در پی پیشروی سریع طالبان و سقوط کابل، به‌طور ناگهانی از کشور گریخت. این اقدام، نیروهای امنیتی و مردم افغانستان را در برابر طالبان بدون رهبری رها کرد. بر اساس گزارش‌ها، غنی در تبانی با شبکه حقانی، کابل را تسلیم کرد و سپس فرار نمود. این رویداد نشان‌دهنده بی‌اعتمادی به تعهدات آمریکا در حمایت از متحدانش است.
ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، با چالش‌های مشابهی روبه‌رو است. در دیدار با دونالد ترامپ در کاخ سفید، زلنسکی با رفتار تحقیرآمیزی مواجه شد که نگرانی‌ها درباره تکرار سرنوشت اشرف غنی را افزایش داد. رسانه‌ها گزارش داده‌اند که زلنسکی نمی‌خواهد به سرنوشت غنی دچار شود و در برابر فشارهای آمریکا مقاومت می‌کند. این وضعیت هشداری برای زلنسکی است تا در روابط خود با آمریکا محتاط باشد.
تجربه افغانستان نشان می‌دهد که اعتماد بی‌چون‌وچرا به آمریکا می‌تواند پیامدهای ناگواری داشته باشد. فرار غنی و سقوط کابل نمونه‌ای از این واقعیت است. زلنسکی باید از این تجربه درس بگیرد و در تعاملات خود با آمریکا، منافع ملی اوکراین را در اولویت قرار دهد. همان‌طور که تحلیلگران اشاره کرده‌اند، تکیه بیش از حد به حمایت خارجی بدون در نظر گرفتن واقعیت‌های میدانی می‌تواند به نتایج فاجعه‌باری منجر شود.
عبدالسلام ضعیف: از سرنوشت افغانستان درس بگیرید
عبدالسلام ضعیف، سفیر پیشین طالبان در پاکستان، با اشاره به تحقیر ولودیمیر زلنسکی توسط دونالد ترامپ در کاخ سفید، این حادثه را هشداری برای کشورهایی دانست که به دوستی آمریکا دل بسته‌اند. وی اظهار داشت: «این حادثه برای تمامی کسانی که به دوستی آمریکا دل بسته‌اند، درسی عبرت‌آموز است.»
ضعیف با یادآوری تجربه افغانستان، تأکید کرد که اعتماد به آمریکا می‌تواند پیامدهای ناگواری داشته باشد. وی خاطرنشان کرد که افغانستان پس از دو دهه حضور نظامی آمریکا، با خروج ناگهانی نیروهای آمریکایی و سقوط دولت مواجه شد. این تجربه نشان می‌دهد که تکیه بر حمایت خارجی بدون در نظر گرفتن منافع ملی و واقعیت‌های میدانی می‌تواند به نتایج فاجعه‌باری منجر شود.
این اظهارات ضعیف هشداری به رهبران کشورهایی مانند اوکراین است که در تعاملات خود با آمریکا، باید با دقت و هوشیاری عمل کنند. تجربه افغانستان نشان می‌دهد که اعتماد بی‌چون‌وچرا به قدرت‌های خارجی ممکن است به بی‌ثباتی و بحران‌های عمیق منجر شود. بنابراین، ضروری است که کشورها در سیاست‌های خارجی خود، منافع ملی و استقلال را در اولویت قرار دهند و از وابستگی بیش از حد به قدرت‌های بزرگ پرهیز کنند.
سناتور آمریکایی: جنگ اوکراین را ببازیم، نتیجه ۱۰ برابر بدتر از افغانستان خواهد بود
سناتور لیندسی گراهام، نماینده ایالت کارولینای جنوبی در مجلس سنای آمریکا، هشدار داده است که شکست اوکراین در جنگ با روسیه می‌تواند پیامدهایی به‌مراتب بدتر از تجربه افغانستان برای آمریکا داشته باشد. وی در مصاحبه‌ای اظهار داشت: «اگر اوکراین را رها کنیم، پیامدهای آن برای امنیت ملی ما ده برابر بدتر از آنچه در افغانستان رخ داد، خواهد بود.»
این اظهارات در حالی بیان می‌شود که برخی تحلیلگران، شباهت‌هایی بین وضعیت کنونی اوکراین و تجربیات گذشته آمریکا در ویتنام و افغانستان می‌بینند. به‌عنوان مثال، در گزارشی آمده است: «از ویتنام تا افغانستان، و اکنون اوکراین، این سؤال مطرح است که آیا آمریکا واقعاً یک شریک قابل اعتماد در مبارزات جهانی است یا فقط از وضعیت‌ها برای منافع خود بهره‌برداری می‌کند؟»
با توجه به این نگرانی‌ها، سناتور گراهام تأکید کرده است که حمایت مستمر و قوی از اوکراین برای جلوگیری از تکرار اشتباهات گذشته ضروری است. وی معتقد است که عدم حمایت کافی از اوکراین می‌تواند به تقویت دشمنان آمریکا و تضعیف موقعیت جهانی این کشور منجر شود. این هشدارها نشان‌دهنده اهمیت استراتژیک اوکراین و لزوم بازنگری در سیاست‌های خارجی آمریکا برای جلوگیری از تکرار تجربیات تلخ گذشته است.
میلیاردها دلار کمک نظامی؛ از اشرف غنی تا زلنسکی چه تغییری کرد؟
ایالات متحده در طول دو دهه حضور نظامی در افغانستان، میلیاردها دلار کمک نظامی به این کشور ارائه داد. بر اساس گزارش‌ها، پس از خروج نیروهای آمریکایی در سال ۲۰۲۱، تجهیزات نظامی به ارزش بیش از ۷ میلیارد دلار در افغانستان باقی ماند که شامل موتورهای نظامی، هلیکوپترها، سلاح‌های پیشرفته و دستگاه‌های بایومتریک بود. این تجهیزات اکنون در دست طالبان قرار دارد و نگرانی‌هایی درباره استفاده احتمالی از آن‌ها علیه مردم افغانستان و کشورهای همسایه ایجاد کرده است.
در مقابل، ایالات متحده کمک‌های نظامی و غیرنظامی گسترده‌ای به اوکراین ارائه کرده است. بر اساس گزارش‌ها، آمریکا بیش از ۶۲ میلیارد دلار برای کمک به اوکراین در زمینه امنیت اختصاص داده است که از این مقدار، حدود ۶۱.۴ میلیارد دلار پس از ۲۴ فوریه ۲۰۲۲ بوده است. این کمک‌ها شامل سامانه‌های تسلیحاتی، سلاح‌های گرم، تانک‌ها، خودروهای جنگی پیاده‌نظام و سایر تجهیزات نظامی می‌شود.
با وجود این کمک‌های گسترده، برخی تحلیلگران نگران تکرار سرنوشت افغانستان در اوکراین هستند. جان ساپکو، سربازرس ویژه برای بازسازی افغانستان، اظهار داشت: «ما در افغانستان هم شاهد چنین چیزی بودیم، خروار خروار پول برای حمایت از دولت مستقر کابل هزینه کردیم.» این نگرانی وجود دارد که کمک‌های مالی و نظامی گسترده بدون نظارت کافی می‌تواند به نتایج نامطلوب منجر شود.
تحلیلگران: آمریکا به دنبال منافع خود است، نه پیروزی اوکراین
بسیاری از تحلیلگران معتقدند که ایالات متحده در جنگ اوکراین بیشتر به دنبال تأمین منافع خود است تا پیروزی کامل اوکراین. به گفته امیرعلی ابوالفتح، کارشناس روابط بین‌الملل، آمریکا تلاش می‌کند مانع شکست اوکراین شود، زیرا اوکراین به تنهایی توان مقاومت در برابر روسیه را ندارد. زلنسکی نیز صراحتاً اعلام کرده است که بدون کمک‌های آمریکا، شکست خواهند خورد.
برخی کارشناسان بر این باورند که آمریکا از طریق اوکراین در پی تضعیف روسیه است. بهشتی‌پور، تحلیلگر مسائل بین‌الملل، اظهار داشت که جنگ اوکراین به نفع آمریکاست، زیرا این کشور را قادر می‌سازد رقیب خود را تضعیف کرده و اوکراین را به خود وابسته‌تر کند. او معتقد است که هرچه اوکراین بیشتر تضعیف شود، بیشتر به آمریکا وابسته خواهد شد و واردات سلاح و اقلام دیگر افزایش خواهد یافت.
همچنین، برخی تحلیل‌ها نشان می‌دهد که آمریکا در پی حفظ تعادل ژئوپلیتیک در اروپا و تضعیف روسیه است. پژوهشی در این زمینه نشان می‌دهد که جنگ اوکراین با وجود مشکلاتی که برای آن کشور و جامعه جهانی به وجود آورده، در تأمین اهداف آمریکا از این جنگ که حفظ تعادل و توازن ژئوپلیتیک در اروپا، تضعیف روسیه و تأمین منافع اقتصادی مجتمع‌های نظامی-صنعتی است، تأثیرگذار بوده است.
موج ناامیدی در اوکراین؛ سیاستمداران داخلی به کمک‌های آمریکا مشکوک شدند
با گذشت زمان، برخی سیاستمداران اوکراینی نسبت به حمایت‌های آمریکا دچار تردید شده‌اند. تجربه نشان داده که حمایت‌های آمریکا معمولاً با شروط سنگین و وابستگی‌های فزاینده همراه بوده است. این شرایط باعث شده تا برخی از سیاستمداران اوکراینی نسبت به نیت واقعی آمریکا در کمک به کشورشان مشکوک شوند.
در همین راستا، برخی تحلیلگران معتقدند که اوکراین و روسیه عملاً بازیچه سیاست‌های آمریکا شده‌اند. اخیرا یک کارشناس ارشد روابط بین‌الملل اظهار داشت که آمریکا در پی تأمین منافع خود است و اوکراین و روسیه هر دو بازنده این جنگ بوده‌اند. این دیدگاهها نشان‌دهنده افزایش نگرانی‌ها در میان سیاستمداران اوکراینی نسبت به اهداف واقعی آمریکا در منطقه است.
همچنین، برخی از سیاستمداران آمریکایی نیز نسبت به رویکرد دولت خود در قبال اوکراین انتقاد کرده‌اند. سناتور جمهوری‌خواه مورکوفسکی از نزدیک شدن ترامپ به پوتین انتقاد کرده و حمایت از اوکراین را اولویت سیاست خارجی خود نمی‌داند. این اختلاف‌نظرها در داخل آمریکا نیز بر نگرانی‌های سیاستمداران اوکراینی افزوده است.
سرنوشت تلخ اعتماد به آمریکا؛ تجربه‌ای که کشورهای دیگر باید بدانند
تجربه کشورهای مختلف نشان می‌دهد که اعتماد به آمریکا می‌تواند پیامدهای ناگواری داشته باشد. برای مثال، در سال ۱۹۷۹، مصر با امضای توافق کمپ دیوید به آمریکا نزدیک شد، اما این نزدیکی منجر به وابستگی اقتصادی و سیاسی گردید که تا به امروز ادامه دارد. همچنین، در دهه ۱۹۸۰، صدام حسین با حمایت آمریکا وارد جنگ با ایران شد، اما در نهایت، آمریکا علیه او اقدام کرد و عراق را اشغال نمود. این نمونه‌ها نشان می‌دهد که اعتماد به آمریکا می‌تواند به نتایج غیرمنتظره و زیانباری منجر شود.
رهبر معظم انقلاب اسلامی نیز بارها نسبت به اعتماد به آمریکا هشدار داده‌اند. ایشان در سخنرانی‌های مختلف تأکید کرده‌اند که هر ملتی به آمریکا اعتماد کرد، ضربه خورد؛ حتی آن کسانی که دوست آمریکا بودند. این بیانات نشان‌دهنده لزوم احتیاط در تعامل با قدرت‌های غربی است. همچنین، تجربه تاریخی ایران در کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ نشان داد که اعتماد به آمریکا می‌تواند به سرنگونی دولت‌های مردمی منجر شود. این رویدادها باید به‌عنوان درس‌های عبرت‌آموز برای سایر کشورها مدنظر قرار گیرد.
با توجه به این تجربیات، کشورهای جهان، به‌ویژه آن‌هایی که به حمایت آمریکا دل بسته‌اند، باید در سیاست‌های خود بازنگری کنند. از ویتنام تا افغانستان و اکنون اوکراین، این سؤال مطرح است که آیا آمریکا واقعاً یک شریک قابل اعتماد در مبارزات جهانی است یا فقط از وضعیت‌ها برای منافع خود بهره‌برداری می‌کند؟ این پرسش‌ها نشان‌دهنده افزایش نگرانی‌ها در میان سیاستمداران و ملت‌ها نسبت به اهداف واقعی آمریکا در روابط بین‌المللی است.
انتهای پیام
