به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی افپک، بانک دولتی پاکستان (SBP) در تازه‌ترین گزارش مالی خود اعلام کرده که صادرات این کشور به افغانستان در هشت‌ماهه نخست سال مالی ۲۰۲۴–۲۰۲۵ با رشد چشمگیر ۸۴ درصدی مواجه بوده است. براساس این گزارش، حجم صادرات پاکستان به افغانستان از جولای ۲۰۲۳ تا فوریه ۲۰۲۴ برابر با ۳۲۱ میلیون دلار بوده، درحالی‌که همین عدد در مدت مشابه سال مالی جاری به ۵۹۲ میلیون دلار افزایش یافته است.
بر پایه اعلام رسمی بانک دولتی پاکستان، این رشد صادراتی بی‌سابقه در یک دهه اخیر بوده است. به گفته کارشناسان اقتصادی پاکستانی، ثبات نسبی در مرزها، کاهش موانع گمرکی و بهبود روابط دوجانبه میان دولت پاکستان و امارت اسلامی افغانستان از مهم‌ترین عوامل این رشد اقتصادی محسوب می‌شوند.
در گزارش رسمی SBP آمده است که بیشترین اقلام صادراتی پاکستان به افغانستان شامل داروهای شیمیایی، محصولات شوینده، آرد، سیمان، محصولات فولادی، شکر و برنج بوده است. در همین راستا، مؤسسه تحقیقات تجاری پاکستان اعلام کرده که صادرات برنج باسماتی به افغانستان در این دوره ۴۲ درصد رشد داشته و به ۸۷ میلیون دلار رسیده است.
اتاق تجارت و سرمایه‌گذاری پاکستان (FPCCI) در واکنش به این آمارها از بهبود عملکرد بنادر و حمل‌ونقل مرزی خبر داده است. به گفته ناصر حیات مگو، رئیس سابق FPCCI، روند صادرات به افغانستان پس از توافقات مرزی جدید میان دو کشور و افزایش امنیت جاده‌ای، با سرعت بیشتری انجام می‌گیرد و همین مسئله تأثیر بسزایی بر افزایش صادرات داشته است.
در همین حال، تحلیلگران اقتصادی در اسلام‌آباد معتقدند که افغانستان به یکی از پنج بازار هدف اصلی صادرات پاکستان تبدیل شده است. براساس گزارش مرکز توسعه تجاری پاکستان (TDAP)، تنها در ماه ژانویه ۲۰۲۵، پاکستان حدود ۸۹ میلیون دلار صادرات به افغانستان داشته که نسبت به ماه مشابه سال گذشته ۳۵ درصد رشد نشان می‌دهد.
در ماه‌های اخیر، دولت پاکستان تسهیلاتی را برای بازرگانان در مرزهای تورخم و چمن فراهم کرده است. از جمله این تسهیلات می‌توان به افزایش ساعت کاری گمرکات، کاهش هزینه‌های ترانزیت و گسترش خدمات حمل‌ونقل اشاره کرد. به گفته سخنگوی وزارت تجارت پاکستان، این اقدامات توانسته‌اند هزینه‌های صادراتی را تا ۲۳ درصد کاهش دهند.
از سوی دیگر، دولت افغانستان نیز تلاش‌هایی برای تسهیل واردات از پاکستان انجام داده است. طبق گزارش وزارت صنعت و تجارت افغانستان، در ده‌ماهه سال ۱۴۰۳ هجری خورشیدی، حدود ۶۵۵ میلیون دلار کالای پاکستانی وارد افغانستان شده است. این رقم نسبت به دوره مشابه در سال گذشته، رشد ۶۱ درصدی را نشان می‌دهد.
عبدالسلام جواد، سخنگوی وزارت صنعت و تجارت امارت اسلامی، در گفت‌وگو با رسانه‌ها تأکید کرده است که افغانستان در پی ایجاد روابط متوازن و برد–برد اقتصادی با پاکستان است. وی گفته است: «ما خواهان تسهیل در صادرات و واردات با پاکستان هستیم و به دنبال ایجاد توازن تجاری از راه تقویت تولید داخلی نیز می‌باشیم.»
در بخش دیگری از گزارش بانک دولتی پاکستان آمده است که این رشد صادراتی در شرایطی به‌دست آمده که بخش صادرات پاکستان به سایر کشورها با چالش‌هایی همچون کاهش تقاضای جهانی، نرخ ارز و هزینه‌های حمل‌ونقل مواجه بوده است. با این حال، بازار افغانستان برای پاکستان به‌عنوان یک نقطه اتکا باقی مانده است.
تحلیلگران می‌گویند در صورت تداوم روند فعلی، مجموع صادرات پاکستان به افغانستان در پایان سال مالی ۲۰۲۵ می‌تواند به بیش از یک میلیارد دلار برسد. طبق پیش‌بینی موسسه اقتصاد جهانی لاهور، در صورت حفظ ثبات سیاسی و اقتصادی، پاکستان می‌تواند تا پایان دهه جاری بیش از ۲ میلیارد دلار صادرات سالانه به افغانستان داشته باشد.
در گزارش منتشر شده توسط «The Express Tribune» نیز آمده است که همکاری‌های تجاری دوجانبه میان پاکستان و افغانستان، فرصت‌های شغلی جدیدی در استان‌های مرزی همچون خیبرپختونخوا و بلوچستان فراهم کرده است. براساس این گزارش، حدود ۷۵ هزار شغل جدید در سال ۲۰۲۴ در بخش حمل‌ونقل و انبارداری در مناطق مرزی ثبت شده است.
با وجود رشد صادراتی، برخی بازرگانان افغان همچنان از موانع موجود در روند ترخیص کالاها در مرزهای پاکستان گلایه دارند. به گفته زلمی عظیمی، یکی از تاجران افغان، مشکلات گمرکی در بندر کراچی و افزایش هزینه‌های حمل‌ونقل برخی محصولات مانند آرد و سیمان، روند تجارت را کند کرده است.
انتهای پیام
