به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی افپک، صادرات محصولات فناوری نانو ایران به افغانستان در سال‌های اخیر رشد فزاینده‌ای داشته است. بر اساس داده‌های منتشرشده توسط ستاد ویژه توسعه فناوری نانو ریاست‌جمهوری ایران، افغانستان در کنار عراق، ترکیه و هند، یکی از چهار مقصد اول صادراتی محصولات نانویی کشور به شمار می‌رود. در سال ۱۴۰۲، سهم صادرات نانوی ایران به افغانستان بیش از ۱۵ میلیون دلار بوده که نسبت به سال پیش، رشد ۲۵ درصدی را نشان می‌دهد.
مهم‌ترین بخش از صادرات نانویی ایران به افغانستان، مربوط به محصولات دارویی است. طبق اعلام شرکت داروسازی نانودارو، بیش از ۴۰ درصد داروهای نانویی صادراتی این شرکت به افغانستان ارسال می‌شود. داروهای ضدسرطان، ضدویروس و مکمل‌های درمانی از جمله اقلامی هستند که با استقبال گسترده در بیمارستان‌های خصوصی و مراکز درمانی کابل، هرات و مزارشریف روبه‌رو شده‌اند. این داروها اغلب جایگزین برندهای گران‌قیمت غربی شده‌اند.
علاوه بر بخش درمان، محصولات نانویی در حوزه عمران و ساخت‌وساز نیز بخش قابل‌توجهی از بازار افغانستان را به خود اختصاص داده‌اند. نانوسیمان، رنگ‌های ضدآب، عایق‌های نانویی و افزودنی‌های بتن که توسط شرکت‌هایی مانند «ستاره نانو» و «نانوپوشش» تولید می‌شوند، در پروژه‌های ساختمانی افغانستان مورد استفاده قرار گرفته‌اند. تنها در سال گذشته، بیش از ۳۰۰ تن نانوسیمان ایرانی در پروژه‌های عمرانی هرات و بلخ استفاده شده است.
نزدیکی جغرافیایی و کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل، یکی از دلایل اصلی توسعه صادرات به افغانستان عنوان شده است. به گفته دکتر سعید سرکار، دبیر ستاد توسعه فناوری نانو، انتقال محصولات به افغانستان نسبت به کشورهای دیگر آسیای میانه بین ۳۰ تا ۴۵ درصد هزینه کمتری دارد. وی در نشستی با خبرنگاران اظهار داشت: «بازار افغانستان به دلیل ساختار روبه‌رشد خود، ظرفیت جذب بالای محصولات فناورانه ایران را دارد.»
افغانستان پس از سال ۲۰۲۱ و آغاز مجدد بازسازی زیرساخت‌ها، نیاز روزافزونی به محصولات نوین دارد. در گزارشی که توسط اتاق تجارت و سرمایه‌گذاری افغانستان منتشر شد، تقاضا برای مصالح ساختمانی هوشمند، داروهای با اثرگذاری سریع و رنگ‌های مقاوم به حرارت و رطوبت، به‌عنوان نیازهای فوری بازار این کشور شناسایی شده است. این موضوع، زمینه مناسبی برای حضور شرکت‌های ایرانی فراهم کرده است.
از دیگر دلایل موفقیت صادرات ایران به افغانستان، ایجاد دفاتر نمایندگی و خدمات پس از فروش در شهرهای مرزی و مرکزی افغانستان است. شرکت‌های ایرانی با همکاری تجار افغان، دفاتر فروش و مشاوره فنی در کابل، هرات و نیمروز راه‌اندازی کرده‌اند که موجب تسهیل در ارائه خدمات، آموزش کاربری و رضایت مشتری شده است. بر اساس گزارش ستاد نانو، بیش از ۲۵ شرکت ایرانی در افغانستان فعال هستند.
گسترش صادرات محصولات نانویی به افغانستان، تأثیر مستقیمی بر اشتغال شرکت‌های فناور ایرانی داشته است. به گزارش مرکز آمار ایران، تنها در سال ۱۴۰۲، حدود ۱۲۰۰ شغل مستقیم در حوزه تولید و بسته‌بندی کالاهای صادراتی نانویی ایجاد شده است. همچنین، این روند به ایجاد بازار ارزآور با نرخ بازگشت بیش از ۷۰ درصد برای صنایع دانش‌بنیان انجامیده که از اهداف کلان اقتصاد مقاومتی محسوب می‌شود.
در عین حال، افغانستان نیز از توسعه همکاری‌های فناورانه با ایران استقبال کرده است. وزارت تجارت طالبان در بیانیه‌ای در اوایل ۱۴۰۳ اعلام کرد که خواهان گسترش واردات کالاهای دانش‌بنیان از ایران است و آن را جایگزینی برای محصولات چینی و پاکستانی می‌داند. در این بیانیه آمده: «محصولات فناوری ایرانی، به‌ویژه در حوزه نانو، از نظر کیفیت و قیمت، گزینه مناسبی برای بازار افغانستان محسوب می‌شوند.»
در چشم‌انداز توسعه صادرات فناوری نانو، افغانستان همچنان جایگاه مهمی دارد. ستاد نانو اعلام کرده است که در سال جاری، صادرات به افغانستان باید به ۲۵ میلیون دلار برسد. برنامه‌هایی همچون اعزام هیأت‌های تجاری، برگزاری نمایشگاه‌های مشترک و راه‌اندازی آزمایشگاه‌های مرزی برای ارزیابی کیفی محصولات، بخشی از راهبرد ایران برای تقویت این بازار است.
انتهای پیام
