به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی افپک، در پی بارش‌های اخیر در افغانستان، سیلابی که محلی‌ها آن را «دشتمال» می‌نامند، پس از ماه‌ها خشکسالی، به دشت‌های سیستان در شمال استان سیستان و بلوچستان ایران سرازیر شد. این سیلاب از مسیرهای «جریکه» و «فراه‌رود» وارد مرز ایران شد و بخشی از آن به تالاب بین‌المللی هامون سابوری رسید.
فیلم زیر این اتفاق را روایت می‌کند:
حیات منطقه سیستان وابستگی عمیقی به رودخانه‌های مرزی مانند هیرمند، هریرود، فراه‌رود و خاشرود دارد. بر اساس معاهده ۱۳۵۱ میان ایران و افغانستان، سهم سالانه ایران از آب هیرمند ۸۲۰ میلیون مترمکعب تعیین شده است، اما اجرای این توافق همواره با چالش‌هایی از سوی حکومت‌های مختلف افغانستان مواجه بوده است.
محمدرضا علیمرادی، مدیرکل حفاظت محیط زیست سیستان و بلوچستان، اعلام کرد که با توجه به بارش‌های اخیر در غرب افغانستان و افزایش جریان آب در رودخانه‌های فراه‌رود و هاروت، از بامداد روز جمعه دهم اسفند ۱۴۰۳، آب دشتمالی از مرز شمالی منطقه سیستان وارد ایران و پهنه خشکیده تالاب بین‌المللی هامون (هامون سابوری) شد.
وی ابراز امیدواری کرد که ورود آب ادامه یابد و بر لزوم پیگیری دریافت حق‌آبه تالاب هامون تأکید کرد. این تالاب، هفتمین تالاب بین‌المللی، دوازدهمین ذخیره‌گاه زیست‌کره و پناهگاه حیات وحش است که شامل سه گودال اصلی به نام‌های پوزک، سابوری و هیرمند می‌باشد.
سیلاب اخیر هرچند حجم آن نسبتاً اندک است، اما ورود آن به پهنه‌های خشک‌شده، موجی از امید را میان جوامع محلی ایجاد کرده است. کشاورزان و ساکنان محلی با مشاهده جریان آب در رودخانه‌ها و کانال‌های منطقه، ابراز خوشحالی کرده و امیدوارند که این روند ادامه یابد.
با این حال، برخی گزارش‌ها حاکی از آن است که در گذشته، مقامات افغان با بهانه‌های مختلف از ورود آب به ایران ممانعت کرده و آن را به سمت شوره‌زار گودزره منحرف می‌کردند. بر اساس معاهده رسمی سال ۱۳۵۱ میان ایران و افغانستان، مقرر شد افغانستان سالانه ۸۵۰ میلیون متر مکعب آب از طریق هیرمند به ایران اختصاص دهد، اما این تعهد از سوی افغانستان همواره رعایت نشده است.
تصاویر ماهواره‌ای نشان می‌دهند که از ۲۲ دی‌ماه تا ۱۲ بهمن‌ماه جاری در هیرمند جریان قابل‌توجه آب وجود داشته، اما مقامات افغان از ورود آن به ایران ممانعت کرده‌اند. این آب در بند کمال‌خان جمع‌آوری و سپس از طریق مخزن دوم آن به شوره‌زار گودزره هدایت شده است.
با ورود آب به تالاب هامون، انتظار می‌رود که اکوسیستم منطقه بهبود یابد و شرایط زیستی برای گونه‌های مختلف گیاهی و جانوری فراهم شود. همچنین، این امر می‌تواند به بهبود وضعیت معیشتی ساکنان محلی که زندگی‌شان وابسته به منابع آبی است، کمک کند.
با این وجود، لازم است که مقامات دو کشور ایران و افغانستان با همکاری و تعامل بیشتر، به اجرای کامل معاهده‌های موجود پایبند باشند تا از بروز مشکلات مشابه در آینده جلوگیری شود و حق‌آبه‌های تعیین‌شده به‌صورت منظم و پایدار تأمین گردد.
در نهایت، ورود سیلاب اخیر به دشت‌های سیستان نشان‌دهنده اهمیت مدیریت منابع آبی و همکاری‌های بین‌المللی در حفظ و احیای اکوسیستم‌های حیاتی مانند تالاب هامون است.
انتهای پیام
