به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی افپک، قاچاق بنزین در ایران به یکی از چالش‌های اساسی اقتصاد کشور تبدیل شده است. با توجه به اختلاف قیمت بنزین در داخل و خارج از کشور، سودجویان با قاچاق سوخت، منافع ملی را به خطر می‌اندازند. این مسئله نه‌تنها موجب هدررفت منابع مالی می‌شود، بلکه یارانه‌های اختصاص‌یافته به سوخت را نیز به جیب قاچاقچیان سرازیر می‌کند.
در حال حاضر، قیمت بنزین یارانه‌ای در ایران ۱,۵۰۰ تومان و بنزین آزاد ۳,۰۰۰ تومان به‌ازای هر لیتر است. این در حالی است که قیمت بنزین در کشورهای همسایه به‌مراتب بالاتر است. به‌عنوان مثال، در ترکیه قیمت هر لیتر بنزین حدود ۴۴ لیر (معادل تقریباً ۵۰,۰۰۰ تومان) است. این اختلاف قیمت، انگیزه قاچاق سوخت را افزایش می‌دهد.
بر اساس گزارش‌ها، روزانه بین ۲۰ تا ۵۰ میلیون لیتر بنزین از ایران قاچاق می‌شود. برای قاچاق این حجم بنزین، به کاروانی از نیسان‌های سوخت‌بر به طول مسافتی برابر تهران تا چالوس نیاز است. این حجم عظیم قاچاق نشان‌دهنده وجود شبکه‌های سازمان‌یافته در این حوزه است.
حسین راغفر، اقتصاددان، اظهار داشته است: «امروز به‌طور رسمی آمار وجود دارد که روزانه ۲۰ میلیون لیتر ما قاچاق بنزین در کشور داریم. این مقدار سوخت چند صد یا حتی چند هزار کامیون بنزین است. قاعدتاً این توسط کولبر و… اتفاق نمی‌افتد بلکه یک کار سازمان‌یافته و به زبان ساده‌تر حکومتی است.»
مالک شریعتی، نماینده مجلس و عضو کمیسیون انرژی، نیز میزان قاچاق روزانه بنزین را ۵ میلیون لیتر و قاچاق گازوئیل را ۱۰ میلیون لیتر عنوان کرده است. وی در این زمینه توضیح داده است: «بر اساس گزارش‌ها، قاچاق سوخت به‌گونه‌ای است که گازوئیل لیتری ۳۰۰ تومان با عدد لیتری ۱۳ هزار تومان در مرز کشورهای همسایه معامله می‌شود که این اختلاف قیمت سود قابل‌توجهی را متوجه سودجویان و قاچاقچیان سوخت می‌کند.»
این حجم قاچاق سوخت، زیان‌های اقتصادی فراوانی را به کشور تحمیل می‌کند. برآوردها نشان می‌دهد که ارزش سالانه قاچاق سوخت در ایران به حدود ۵۰۰ هزار میلیارد تومان می‌رسد که معادل ۷۵ درصد از سهم دولت از درآمدهای نفتی است. این مسئله نشان‌دهنده ابعاد گسترده این معضل است.
یکی از دلایل اصلی قاچاق سوخت، تفاوت فاحش قیمت بنزین در داخل و خارج از کشور است. به‌عنوان مثال، قیمت هر لیتر بنزین در کشورهای حوزه خلیج فارس بین ۱۴ تا ۱۷ هزار تومان متفاوت است که تقریباً در محدوده ۵۰ سنت قرار دارد. این در حالی است که قیمت هر لیتر بنزین صادراتی ایران تقریباً نزدیک به نرخ کشور کویت، یعنی ۱۰ هزار تومان، است.
رضا نواز، سخنگوی صنف جایگاه‌داران، در این زمینه اظهار داشته است: «امکان ندارد ۲۵ میلیون لیتر قاچاق بنزین، به‌صورت خرد یا از جایگاه‌ها باشد. به‌جای اینکه در تهران محدودیت ایجاد کنیم، باید در مرزها کنترل را بیشتر کنیم.»
این اظهارات نشان‌دهنده لزوم تقویت نظارت و کنترل در مرزها برای جلوگیری از قاچاق سوخت است. همچنین، شفاف‌سازی در توزیع و مصرف سوخت می‌تواند به کاهش این معضل کمک کند.
یکی از راهکارهای پیشنهادی برای کاهش قاچاق سوخت، واقعی‌سازی قیمت بنزین در داخل کشور است. با این اقدام، انگیزه قاچاق کاهش یافته و مصرف سوخت نیز بهینه‌تر خواهد شد. البته، این اقدام نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و حمایت‌های جبرانی برای اقشار آسیب‌پذیر است.
در نهایت، مبارزه با قاچاق سوخت نیازمند عزم جدی و هماهنگی بین دستگاه‌های مختلف است. با اتخاذ سیاست‌های مناسب و اجرای دقیق آن‌ها، می‌توان از هدررفت منابع ملی جلوگیری کرده و یارانه‌های اختصاص‌یافته به سوخت را در مسیر صحیح هدایت کرد.
انتهای پیام
