به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی افپک، منابع آگاه در کابل فاش کرده‌اند که کمیته امداد امام خمینی(ره) که سال‌ها در افغانستان به ارائه خدمات حمایتی به خانواده‌های نیازمند اشتغال داشت، اکنون با دستور مستقیم وزارت عدلیه/دادگستری حکومت طالبان عملاً تعطیل شده و اجازه فعالیت عامه ندارد. این دستور در پی ادعای «ارتکاب عمل شنیع» از سوی طالبان صادر شده است.
طبق مستندات ارائه‌شده توسط منابع ایراف، طالبان علت صدور این دستور را استفاده از تصویر حضرت امام خمینی(ره) و پرچم جمهوری اسلامی ایران در دفاتر این نهاد عنوان کرده‌اند. این اقدام از سوی مقام‌های طالبان، «تبلیغ برای یک نظام خارجی» تلقی شده و در رده «جرایم ایدئولوژیک» دسته‌بندی شده است.
دفتر مرکزی کمیته امداد امام خمینی(ره) در کابل، که سال‌ها یکی از مراکز فعال خدمات اجتماعی در پایتخت افغانستان محسوب می‌شد، پس از صدور این دستور، با حضور مأموران وزارت عدلیه طالبان پلمب شده است. منابع محلی تأیید کرده‌اند که این اقدام با فشار امنیتی و بدون ارائه فرصت دفاع برای نهاد مربوطه صورت گرفته است.
در حال حاضر تنها چهار نفر شامل سه سرایدار محلی و یک نماینده رسمی ایرانی این کمیته، اجازه حضور در محل دفتر پلمب‌شده را دارند. فعالیت‌های امدادی، توزیع کمک‌های معیشتی، بورسیه‌های تحصیلی و دیگر برنامه‌های حمایتی این نهاد متوقف شده‌اند.
کمیته امداد در افغانستان از اوایل دهه ۱۳۸۰ خورشیدی آغاز به کار کرد و طبق آمار رسمی منتشرشده در سال ۱۳۹۸، بیش از ۵۰ هزار خانواده افغان از خدمات مستقیم این نهاد بهره‌مند شده بودند. توزیع سبدهای معیشتی، کمک‌هزینه‌های ازدواج، ارائه وام‌های بدون بهره، از جمله برنامه‌های ثابت این نهاد در افغانستان بود.
در سال‌های اخیر، کمیته امداد تلاش کرده بود با تمرکز بر توانمندسازی زنان سرپرست خانواده در ولایت‌هایی چون هرات، مزار شریف و ننگرهار، سهم بسزایی در کاهش فقر ایفا کند. گزارش‌هایی از همکاری این نهاد با چند مؤسسه بومی نیز در رسانه‌های محلی منتشر شده بود.
با روی‌کار آمدن طالبان در آگوست ۲۰۲۱ (اسد ۱۴۰۰)، فعالیت نهادهای خارجی در افغانستان با محدودیت‌های فزاینده روبه‌رو شد. طبق آمار سازمان ملل، بیش از ۱۷۰ نهاد بین‌المللی در سال ۲۰۲۳ مجبور به ترک افغانستان یا محدودسازی خدمات خود شدند.
طالبان در ماه‌های گذشته چندین دفتر از جمله نمایندگی‌های سازمان‌های غیردولتی بین‌المللی را به دلیل «نقض ارزش‌های اسلامی» تعطیل کرده‌اند. کمیته امداد نیز در همین چارچوب هدف قرار گرفته است، هرچند نهاد مربوطه تا کنون واکنشی رسمی صادر نکرده است.
نماینده پیشین کمیته امداد در افغانستان در گفت‌وگو با یکی از رسانه‌های ایرانی، ضمن تأیید محدود شدن فعالیت‌ها، گفت: «ما هیچ اقدامی خارج از چارچوب انسانی انجام ندادیم. تصاویر امام خمینی بخشی از هویت نهادمان بود و سال‌ها مشکلی ایجاد نمی‌کرد.»
تعطیلی فعالیت‌های این نهاد در افغانستان در حالی است که هزاران خانواده افغان به ویژه در مناطق جنگ‌زده نیازمند کمک‌های اضطراری هستند. تنها در سال ۲۰۲۳، طبق اعلام سازمان برنامه جهانی غذا، بیش از ۲۸ میلیون افغان به کمک‌های بشردوستانه وابسته بودند.
در همین راستا، انجمن حمایت از حقوق بشر جنوب آسیا در بیانیه‌ای، از محدودسازی فعالیت‌های کمیته امداد امام خمینی(ره) توسط طالبان ابراز نگرانی کرده و آن را «اقدامی سیاسی علیه خدمات بشردوستانه» عنوان کرده است.
برخی تحلیل‌گران معتقدند که این اقدام طالبان در راستای تقویت سیاست «طالبانیزه‌سازی نهادهای خیریه» در افغانستان صورت گرفته است؛ به‌گونه‌ای که فقط نهادهای دارای رابطه مستقیم با امارت اسلامی اجازه فعالیت تمام‌عیار خواهند داشت.
رسانه‌های داخلی افغانستان نیز این موضوع را پوشش داده‌اند. روزنامه «اطلاعات روز» با تیتر «امدادگران ایرانی به حاشیه رانده شدند» نوشت: «افغانستان در شرایطی بحرانی‌تر از همیشه نیاز به خدمات بشردوستانه دارد، اما طالبان راه را بر فعالیت نهادهای مستقل بسته است.»
در شرایطی که ایران به عنوان یکی از همسایگان افغانستان میزبان میلیون‌ها مهاجر افغان است، توقف فعالیت نهادهای خیریه ایرانی در داخل خاک افغانستان می‌تواند پیامدهای دیپلماتیک قابل توجهی به دنبال داشته باشد.
انتهای پیام
