به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی افپک، سمیع یوسف‌زی، خبرنگار باسابقه افغان، روز گذشته در شبکه‌های اجتماعی اعلام کرد که ملا عبدالغنی برادر، معاون اقتصادی نخست‌وزیر طالبان، درخواست رسمی اسحاق دار، وزیر خارجه پاکستان، برای دیدار دوجانبه در جریان سفر رسمی وی به کابل را رد کرده است. این اقدام کم‌سابقه در مناسبات دیپلماتیک میان دو کشور همسایه، به‌طور مستقیم بر فضای سیاسی منطقه‌ای و روابط متقابل تأثیر خواهد گذاشت.
ملا برادر که در دهه گذشته به مدت نزدیک به ۱۰ سال در زندان‌های امنیتی پاکستان نگهداری می‌شد، همچنان نسبت به رفتارهای گذشته ارتش و سازمان اطلاعات پاکستان (ISI) خشمگین است. منابع نزدیک به طالبان می‌گویند وی در زمان بازداشت، تحت شرایط نامناسب جسمی و روانی قرار داشته و از هرگونه ارتباط رسمی با مقامات پاکستانی خودداری می‌کند.
رد این درخواست در شرایطی صورت می‌گیرد که روابط کابل و اسلام‌آباد طی یک سال گذشته روندی تنش‌آلود را طی کرده است. به‌دنبال بازگشت طالبان به قدرت، پاکستان انتظار داشت که دولت جدید کابل در چارچوب منافع اسلام‌آباد رفتار کند؛ اما طالبان تلاش کرده‌اند استقلال بیشتری در سیاست خارجی خود نشان دهند و از موضع برابر با پاکستان برخورد کنند.
تحلیل‌گران افغان از جمله ظاهر بلخی، کارشناس سیاسی، معتقدند طالبان با اتخاذ چنین مواضعی در پی بازتعریف مناسبات با پاکستان هستند. به گفته او، «رد درخواست دیدار با وزیر خارجه پاکستان، پیامی آشکار است که نشان می‌دهد طالبان دیگر همان گروه تحت حمایت پاکستان نیستند، بلکه بازیگری مستقل در منطقه‌اند.»
در مقابل، وزارت خارجه پاکستان تاکنون واکنشی رسمی به این گزارش‌ها نداشته است؛ اما برخی منابع نزدیک به دولت پاکستان اعلام کرده‌اند که اسلام‌آباد از این برخورد ملا برادر متعجب و ناخشنود است. این منابع افزوده‌اند که تلاش‌های دیپلماتیک برای ترمیم روابط با کابل ادامه خواهد داشت، ولی فضای بی‌اعتمادی مانع جدی در این مسیر است.
این حادثه در حالی رخ می‌دهد که دولت پاکستان اخیراً بازگرداندن هزاران پناهجوی افغان بدون مدارک اقامتی را آغاز کرده است. طبق اعلام وزارت کشور پاکستان، تاکنون بیش از ۵۰۰ هزار افغان از این کشور اخراج یا به خروج داوطلبانه تشویق شده‌اند. این اقدام با انتقادهای شدید مقامات طالبان همراه شده است.
روزنامه «دان» پاکستان نیز در گزارشی به تیرگی فزاینده روابط میان دو کشور اشاره کرده و نوشته است: «با وجود مشترکات فرهنگی و مذهبی، کابل و اسلام‌آباد هرگز نتوانسته‌اند روابطی بر اساس اعتماد متقابل برقرار کنند. حوادث اخیر، گواهی بر شکاف عمیق در مناسبات است.»
همچنین، سمیع یوسف‌زی در ادامه تحلیل خود تأکید کرده که طالبان به‌دنبال تنوع‌بخشی به روابط خارجی خود هستند و تلاش می‌کنند توازن میان کشورهای منطقه از جمله ایران، چین، روسیه و هند را حفظ کنند. به باور او، این راهبرد به کاهش وابستگی طالبان به پاکستان منجر شده و موجب نگرانی جدی در اسلام‌آباد شده است.
با وجود تلاش‌هایی از سوی برخی مقامات نظامی پاکستان برای نزدیکی مجدد به طالبان، اما تحلیل‌گران معتقدند فضای سیاسی جدید در کابل به‌گونه‌ای نیست که طالبان حاضر به چشم‌پوشی از رفتارهای گذشته پاکستان باشند. آن‌ها به دنبال استقلال کامل در تصمیم‌گیری‌های سیاسی و اقتصادی‌اند.
در مجموع، رد دیدار از سوی ملا برادر نه‌تنها رویدادی شخصی، بلکه نشانه‌ای روشن از آغاز فصل جدیدی در روابط افغانستان و پاکستان است؛ فصلی که احتمالاً با رقابت‌های شدیدتر منطقه‌ای، فشارهای امنیتی در مرزها و چالش‌های دیپلماتیک متعددی همراه خواهد بود.
انتهای پیام
