به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی افپک، آمارهای رسمی وزارت صنعت و تجارت افغانستان نشان می‌دهد که در سال ۱۴۰۳، میزان صادرات انجیر این کشور به ۳۲ هزار و ۸۱۴ تُن رسید؛ رقمی که نسبت به سال گذشته رشد چشم‌گیری داشته و حاکی از بهبود ظرفیت تولید و بسته‌بندی محصولات باغی افغانستان است. بر اساس این آمار، ارزش صادرات انجیر از مرز ۱۶۵ میلیون دلار فراتر رفت که رقم بی‌سابقه‌ای در تاریخ باغداری این کشور به‌شمار می‌رود.
براساس اعلام سخنگوی وزارت صنعت و تجارت، بیشترین حجم صادرات انجیر افغانستان به کشورهای هند، پاکستان و امارات متحده عربی اختصاص داشته است. وی در گفتگو با رسانه‌ها گفت: «در حال حاضر هند با خرید بیش از ۱۳ هزار تُن انجیر، در صدر واردکنندگان این محصول قرار دارد». او افزود که پاکستان با واردات ۸ هزار تُن و امارات با بیش از ۵ هزار تُن در رتبه‌های بعدی هستند.
هم‌زمان با افزایش تولید انجیر، دولت طالبان اقدام به گسترش زیرساخت‌های صادراتی در ولایت‌های تولیدکننده مانند قندهار، فراه و هلمند کرده است. در این مناطق، مراکز بسته‌بندی و سردخانه‌های جدیدی با مشارکت شرکت‌های خصوصی راه‌اندازی شده‌اند. به گفته انجمن صادرکنندگان میوه افغانستان، ایجاد ۷ سردخانه جدید در جنوب کشور در سال گذشته، ظرفیت ذخیره‌سازی را تا ۳۰ درصد افزایش داده است.
در سطح جهانی، افغانستان توانسته است جایگاه تازه‌ای به‌دست آورد. براساس گزارش مرکز تجارت جهانی (ITC)، انجیر افغانستان در سال ۲۰۲۳ در بازارهای اروپا به‌ویژه آلمان، هلند و انگلستان با استقبال مواجه شد. از جمله، شرکت “BioFruit GmbH” در آلمان برای نخستین بار انجیر خشک افغانستان را به فروشگاه‌های زنجیره‌ای عرضه کرده است.
از سوی دیگر، افزایش کیفیت بسته‌بندی و رعایت استانداردهای بین‌المللی از عوامل مهم موفقیت صادرات انجیر بوده است. مسئول کیفیت در اداره ملی استاندارد افغانستان گفته است: «در سال گذشته، بیش از ۲۰ شرکت صادرکننده انجیر موفق به اخذ گواهی‌نامه‌های بهداشتی و بسته‌بندی بین‌المللی شدند که نقش مهمی در جلب اعتماد بازارهای خارجی داشته است».
افزایش تقاضا برای انجیر افغانستان همچنین به رشد اشتغال در بخش باغداری منجر شده است. بر اساس گزارش اتاق تجارت و سرمایه‌گذاری، در سال ۱۴۰۳ بیش از ۴۵ هزار نفر به‌طور مستقیم و غیرمستقیم در فرآیند کاشت، برداشت، بسته‌بندی و صادرات انجیر مشغول به‌کار شده‌اند. این رقم در سال ۱۴۰۲ کمتر از ۲۵ هزار نفر بود که نشان‌دهنده رشد بیش از ۷۵ درصدی در اشتغال‌زایی است.
یکی دیگر از دستاوردهای مهم، سرمایه‌گذاری شرکت‌های خارجی در مزارع انجیر افغانستان است. به گفته رئیس اتاق مشترک افغانستان-پاکستان، دو شرکت پاکستانی در ولایت قندهار اقدام به عقد قراردادهای بلندمدت برای خرید انجیر به‌صورت پیش‌فروش کرده‌اند. همچنین، شرکت‌های ایرانی نیز برای خشک‌کردن انجیر و بازصادرات آن از طریق چابهار اعلام آمادگی کرده‌اند.
در حوزه بازار داخلی نیز مصرف انجیر افزایش یافته است. براساس آمار وزارت زراعت، میانگین مصرف سرانه انجیر در افغانستان از ۰.۲ کیلوگرم در سال ۱۴۰۲ به ۰.۶ کیلوگرم در سال ۱۴۰۳ افزایش یافته که این امر به بهبود رژیم غذایی و افزایش آگاهی مردم نسبت به فواید انجیر نسبت داده می‌شود.
سخنگوی وزارت زراعت در نشست خبری اخیر اظهار داشت: «ما در سال ۱۴۰۳، ۷۵۰۰ هکتار به سطح زیرکشت انجیر اضافه کردیم. این توسعه سبب شد که میزان تولید انجیر به بیش از ۴۰ هزار تُن برسد که ۸۰ درصد آن صادر شد و ۲۰ درصد برای مصرف داخلی اختصاص یافت».
بخش عمده انجیر صادراتی به‌صورت خشک یا نیمه‌خشک به بازارهای خارجی عرضه می‌شود. به گفته کارشناسان صنایع تبدیلی، افغانستان ظرفیت افزایش صادرات انجیر تازه را نیز دارد، مشروط بر اینکه خطوط زنجیره سرد و بسته‌بندی سریع در مبادی خروجی مانند اسلام‌قلعه، تورغندی و بندر اسپین‌بولدک تقویت شوند.
در مسیر صادرات، بندر چابهار نقش کلیدی ایفا کرده است. براساس داده‌های اداره بندری ایران، در سال ۱۴۰۳ بیش از ۳ هزار تُن انجیر از طریق مسیر چابهار به هند منتقل شده است. این مسیر به‌دلیل کوتاهی زمان حمل‌ونقل و کاهش هزینه، مورد توجه صادرکنندگان افغان قرار گرفته است.
