به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی افپک، در هفته‌های اخیر، خبر سفر مخفیانه هیئتی متشکل از ۱۰ خبرنگار و پژوهشگر پاکستانی به اسرائیل منتشر شد که واکنش‌های متعددی را در پی داشت. این سفر به دعوت سازمان «شاراکا» صورت گرفت و اعضای هیئت از مکان‌های تاریخی اسرائیل بازدید کردند. دو عضو این هیئت، قیصر عباس و شبیر خان، هویت خود را فاش کرده و در مصاحبه‌هایی از تجربه خود در اسرائیل سخن گفتند.
شبیر خان، روزنامه‌نگار ارشد و خبرنگار سابق واشنگتن پست، در مصاحبه‌ای اظهار داشت که مقامات ارشد پاکستانی به‌صورت خصوصی از اسرائیل حمایت می‌کنند و تمایل به عادی‌سازی روابط دارند. وی افزود: «مانع اصلی در این مسیر، افراطیون اسلامی هستند.» خان همچنین پیش‌بینی کرد که در صورت عادی‌سازی روابط عربستان سعودی با اسرائیل در دو یا سه سال آینده، پاکستان نیز به‌زودی روابط خود را با اسرائیل عادی خواهد کرد.
این نخستین باری نیست که اخباری درباره تمایل پاکستان به عادی‌سازی روابط با اسرائیل منتشر می‌شود. در سال‌های گذشته نیز گزارش‌هایی مبنی بر دیدارهای مخفیانه مقامات دو کشور منتشر شده بود. به‌عنوان مثال، در سال ۲۰۰۵، دیداری بین وزرای خارجه پاکستان و اسرائیل در استانبول صورت گرفت که واکنش‌های متعددی را در پی داشت. همچنین، در همان سال، یک هیئت ۱۷۴ نفره پاکستانی به اسرائیل سفر کرد که نشان‌دهنده تمایل برخی مقامات پاکستانی به برقراری روابط با اسرائیل بود.
با این حال، جامعه پاکستان همواره نسبت به عادی‌سازی روابط با اسرائیل حساس بوده است. در دسامبر ۲۰۲۰، پس از اعلام توافقات عادی‌سازی روابط میان اسرائیل و کشورهایی مانند بحرین و امارات متحده عربی، مقام‌های پاکستانی شایعات مربوط به برقراری چنین توافقی را تکذیب کردند. همچنین، در همان زمان، راهپیمایی‌های گسترده‌ای علیه عادی‌سازی روابط با اسرائیل در پاکستان برگزار شد که نشان‌دهنده مخالفت بخش قابل‌توجهی از جامعه با این موضوع بود.
ارتش پاکستان نیز در سال‌های اخیر مواضع ضد صهیونیستی خود را حفظ کرده است. به‌عنوان مثال، در سال ۲۰۲۰، ارتش پاکستان از مواضع ضد صهیونیستی عمران خان، نخست‌وزیر وقت، حمایت کرد و تأکید داشت که پاکستان تصمیمی مغایر با آرمان‌های فلسطین نخواهد گرفت.
با این وجود، تحلیل‌گران معتقدند که تغییرات ژئوپلیتیکی در منطقه می‌تواند بر مواضع پاکستان تأثیرگذار باشد. به‌عنوان مثال، اگر عربستان سعودی به‌عنوان یکی از متحدان نزدیک پاکستان، روابط خود را با اسرائیل عادی‌سازی کند، ممکن است فشارها بر اسلام‌آباد برای پیروی از این روند افزایش یابد. همچنین، تحولات اخیر در خاورمیانه و توافقات ابراهیم که منجر به عادی‌سازی روابط برخی کشورهای عربی با اسرائیل شد، می‌تواند بر تصمیم‌گیری‌های آینده پاکستان تأثیرگذار باشد.
در این میان، نقش افکار عمومی و گروه‌های مذهبی در پاکستان نباید نادیده گرفته شود. مخالفت‌های شدید این گروه‌ها با عادی‌سازی روابط با اسرائیل می‌تواند مانعی جدی برای هرگونه تصمیم‌گیری در این زمینه باشد. به‌عنوان مثال، در سال ۲۰۲۰، راهپیمایی‌های میلیونی علیه عادی‌سازی روابط با اسرائیل در پاکستان برگزار شد که نشان‌دهنده نفوذ و قدرت این گروه‌ها در جامعه است.
از سوی دیگر، برخی تحلیل‌گران بر این باورند که برقراری روابط با اسرائیل می‌تواند منافع اقتصادی و سیاسی برای پاکستان به همراه داشته باشد. به‌عنوان مثال، همکاری‌های فناوری و نظامی با اسرائیل می‌تواند به تقویت توانمندی‌های پاکستان منجر شود. همچنین، نزدیکی به اسرائیل می‌تواند روابط پاکستان با ایالات متحده را بهبود بخشد و منجر به جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی شود.
با این حال، باید توجه داشت که هرگونه تصمیم‌گیری در این زمینه نیازمند بررسی‌های دقیق و در نظر گرفتن تمامی جوانب است. مقامات پاکستانی باید میان منافع ملی و فشارهای داخلی و خارجی توازن برقرار کنند تا بتوانند تصمیمی مناسب و در راستای منافع کشور اتخاذ کنند.
در نهایت، آینده روابط پاکستان و اسرائیل به تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی بستگی دارد. اگر روند عادی‌سازی روابط میان کشورهای اسلامی و اسرائیل ادامه یابد و تنش‌ها در خاورمیانه کاهش یابد، ممکن است پاکستان نیز در آینده به این روند بپیوندد. با این حال، در حال حاضر، موانع داخلی و مخالفت‌های جامعه مدنی و گروه‌های مذهبی، چالشی جدی برای هرگونه تصمیم‌گیری در این زمینه محسوب می‌شوند.
انتهای پیام
