به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی افپک، موضوع مهاجرستیزی در فضای مجازی و برخی لایه‌های جامعه ایران به چالشی روزافزون بدل شده است. علی‌اصغر شفیعیان، فعال رسانه‌ای اصلاح‌طلب و مدیرمسئول پایگاه خبری انصاف‌نیوز، با انتشار پستی در شبکه اجتماعی ایکس، از سکوت نخبگان کشور در برابر این پدیده انتقاد کرده است. او در این نوشته صراحتاً پرسیده است چرا نخبگان حتی حاضر به انجام یک مصاحبه ساده با خانواده‌های مهاجر در تهران نیستند.
گزارش‌های میدانی از دانشگاه تهران، شریف و امیرکبیر حاکی از آن است که دانشجویان مهاجر با وجود سهم علمی قابل توجه، با محدودیت‌های اجتماعی و رسانه‌ای زیادی مواجه‌اند. بر اساس آمار رسمی وزارت علوم ایران، در سال ۱۴۰۲ بیش از ۱۴ هزار دانشجوی افغانستانی در دانشگاه‌های ایران تحصیل کرده‌اند، اما اغلب آنان از ابراز عقاید خود در رسانه‌ها پرهیز دارند.
شفیعیان در ادامه پست خود تصریح کرده که جریان مهاجرستیز در ایران متأسفانه توسط گروهی از افراد بی‌اخلاق، فحاش و سازمان‌یافته در فضای مجازی هدایت می‌شود. این جریان که به گفته او، با لقمه حرام تغذیه می‌شود، فضای روانی عمومی را علیه مهاجران افغان مسموم کرده است و عملاً گفتمان‌سازی در حمایت از مهاجران را دچار اختلال کرده است.
در سال‌های اخیر، افزایش استفاده از کلیدواژه‌هایی همچون “مهاجران خطرناک‌اند” یا “ایران اشغال شده” در فضای مجازی، به صورت چشمگیری افزایش یافته است. براساس پژوهش مرکز مطالعات فضای مجازی دانشگاه تهران، در سه‌ماهه اول سال ۱۴۰۲، بیش از ۷۰۰ هزار توییت و پست مهاجرستیزانه منتشر شده که ۴۲ درصد آن منشأ رباتیک یا هدایت‌شده داشته است.
ندا شمس، یکی از چهره‌های رسانه‌ای که در ماه‌های اخیر به نشر مطالب مهاجرستیزانه پرداخته، در مصاحبه‌ای مدعی شده بود که «امنیت تهران با حضور مهاجران افغان به خطر افتاده است». این در حالی است که براساس گزارش رسمی نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۴۰۱، تنها ۶ درصد از جرایم خشن در کشور توسط اتباع خارجی انجام شده که این میزان از میانگین جهانی نیز پایین‌تر است.
یکی دیگر از چهره‌های مهاجرستیز در فضای رسانه‌ای، هادی کسایی‌زاده است که با نگارش مقالاتی علیه مهاجران در روزنامه‌های محلی، تلاش کرده تا افکار عمومی را علیه مهاجران تهییج کند. بررسی محتوای تولید شده توسط او نشان می‌دهد در بیش از ۷۰ درصد از مطالبش از الفاظ تحقیرآمیز نسبت به مهاجران استفاده کرده است که مغایر با اصول حقوق بشری و اخلاق رسانه‌ای است.
در مقابل این جریان، نخبگان و اساتید دانشگاهی سکوت اختیار کرده‌اند. طبق گزارش خبرگزاری ایسنا، در سال ۱۴۰۲ فقط ۳ مقاله علمی در دفاع از حقوق مهاجران در مجلات علمی پژوهشی داخلی منتشر شده که این عدد نسبت به سال ۱۳۹۸، کاهش ۸۰ درصدی داشته است. این در حالی است که ایران دومین کشور میزبان مهاجران افغان در جهان به‌شمار می‌رود.
کوروش غدیری، یکی دیگر از کاربران فعال در حوزه رسانه، در پستی تند علیه مهاجران نوشته بود: «تهران باید ایرانی بماند». این جملات در حالی منتشر شده که شهر تهران طبق سرشماری سال ۱۴۰۰، میزبان بیش از ۵۰۰ هزار مهاجر افغان است که بسیاری از آنان دارای مجوز اقامت و شغل رسمی‌اند. اغلب این افراد در مشاغل ساختمانی، نظافتی و خدمات شهری فعالیت دارند.
علی‌رغم جو مهاجرستیز در فضای رسانه‌ای، برخی روحانیون و نهادهای خیریه تلاش کرده‌اند تا فضا را تلطیف کنند. آیت‌الله محسن غرویان در یکی از سخنرانی‌هایش تصریح کرد: «کمک به مهاجران و نگاه انسانی به آنان بخشی از وظایف اسلامی ماست». همچنین، بنیاد خیریه امام رضا در مشهد، در سال ۱۴۰۱ برای بیش از ۳۰۰۰ کودک مهاجر افغان، خدمات آموزشی و بهداشتی رایگان ارائه داده است.
یکی از دلایل اصلی بی‌عملی نخبگان، ترس از تخریب وجهه و حملات سایبری از سوی گروه‌های مهاجرستیز است. طبق گزارش مرکز مقابله با جرایم سایبری پلیس فتا، در سال ۱۴۰۲ بیش از ۱۵۰ شکایت درباره تهدید فعالان مدنی حامی مهاجران ثبت شده که اغلب آنها با هویت‌های جعلی صورت گرفته است. این تهدیدها مانعی برای فعالیت آزاد نخبگان در این حوزه شده است.
انتهای پیام
