به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی افپک، توافقنامه دوحه که در ۲۹ فوریه ۲۰۲۰ میان طالبان و ایالات متحده آمریکا امضا شد، به‌عنوان نقطه عطفی در تاریخ معاصر افغانستان شناخته می‌شود. حکومت سرپرست افغانستان در بیانیه‌ای به مناسبت پنجمین سالگرد این توافق، آن را «مفتضحانه‌ترین شکست آمریکا» توصیف کرده و تأکید کرده است که این توافق تنها یک معاهده دیپلماتیک نبود، بلکه سند رسمی پایان حضور آمریکا در افغانستان محسوب می‌شود.
بر اساس این بیانیه، آمریکا پس از دو دهه جنگ و تحمل هزینه‌های هنگفت مالی و انسانی، نتوانست به اهداف خود در افغانستان دست یابد و در نهایت برای حفظ حیثیت خود، به مذاکرات روی آورد. طالبان مدعی است که مقاومت مردم افغانستان و پایداری مجاهدین امارت اسلامی، واشنگتن را به‌سوی امضای توافقنامه دوحه سوق داد و این سند، زمینه خروج کامل نیروهای خارجی را فراهم کرد.
حکومت سرپرست تأکید کرده است که توافقنامه دوحه صرفاً یک توافق عادی نبود، بلکه نقطه عطفی در تاریخ افغانستان محسوب می‌شود که با امضای آن، روند پیروزی طالبان و استقرار نظام اسلامی در افغانستان آغاز شد. در این بیانیه آمده است که این توافق، درهای کابل را به روی طالبان گشود و سبب شد تا حکومت قبلی ظرف مدت کوتاهی سقوط کند.
در این توافقنامه، آمریکا متعهد شد که تمامی نیروهای نظامی خود را از افغانستان خارج کرده و مداخلات خود در امور داخلی این کشور را متوقف کند. در مقابل، طالبان نیز تعهداتی را پذیرفت، از جمله عدم استفاده از خاک افغانستان برای تهدید امنیت کشورهای دیگر. بااین‌حال، بسیاری از ناظران معتقدند که برخی از بندهای این توافق به‌درستی اجرا نشده است.
امضای توافقنامه دوحه واکنش‌های گسترده‌ای را در محافل سیاسی و بین‌المللی به دنبال داشت. برخی تحلیلگران آن را نشانه‌ای از ناکامی آمریکا در تحقق اهداف خود در منطقه دانسته و برخی دیگر، آن را اقدامی ضروری برای پایان دادن به یک جنگ طولانی تلقی کردند. با این وجود، سقوط سریع دولت پیشین افغانستان و تسلط طالبان بر کابل، نشان داد که این توافقنامه تأثیرات ژرف‌تری بر تحولات این کشور داشته است.
برخی از کشورهای منطقه، از جمله ایران، چین و روسیه، خروج آمریکا را نشانه‌ای از تغییر معادلات قدرت در منطقه دانسته‌اند. در همین حال، بسیاری از افغان‌ها از نحوه اجرای این توافقنامه انتقاد کرده و معتقدند که پیامدهای آن، بیش از آنکه به نفع مردم افغانستان باشد، موجب افزایش مشکلات اقتصادی و اجتماعی شده است.
حکومت سرپرست افغانستان در بخش دیگری از بیانیه خود، توافقنامه دوحه را پیروزی سیاسی بزرگی برای طالبان دانسته و تأکید کرده است که این توافق زمینه‌ساز تحقق یکی از مهم‌ترین اهداف مجاهدین امارت اسلامی، یعنی خروج نیروهای خارجی و برپایی نظام اسلامی، بوده است.
با گذشت پنج سال از امضای این توافق، همچنان برخی از بندهای آن مورد مناقشه است. ایالات متحده بارها طالبان را به نقض تعهدات خود متهم کرده و اعلام کرده است که برخی از مفاد توافقنامه، از جمله تضمین حقوق زنان و تشکیل حکومت فراگیر، محقق نشده است.
با این حال، طالبان معتقد است که توافقنامه دوحه توانست به حضور ۲۰ ساله آمریکا در افغانستان پایان دهد و زمینه را برای شکل‌گیری یک نظام مستقل و اسلامی فراهم کند. در بیانیه حکومت سرپرست آمده است که مقاومت مردم افغانستان در برابر اشغال، موجب شد تا آمریکا در نهایت به میز مذاکره بازگردد و خروج خود را بپذیرد.
در حالی که توافقنامه دوحه همچنان یکی از اسناد مهم در تحولات اخیر افغانستان محسوب می‌شود، سرنوشت این توافق و پیامدهای آن، همچنان محل بحث و بررسی تحلیلگران و سیاستمداران در سطح بین‌المللی است.
انتهای پیام
