به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی افپک، سید علی‌اکبر حسنی، عکاس خبری باسابقه ایرانی، بیش از چهار ماه پیش در جریان انجام پروژه‌ای مستند در ولایت نیمروز افغانستان توسط نیروهای استخبارات طالبان بازداشت شد و تا لحظه نگارش این گزارش، هیچ اطلاعی از وضعیت حقوقی یا محل نگهداری او در دست نیست. این بازداشت در حالی رخ داده که حسنی پیش از این نیز بارها برای تهیه گزارش‌های میدانی وارد خاک افغانستان شده و همواره به‌شکل قانونی در حال فعالیت بوده است.
بر پایه اطلاعات دریافتی از منابع نزدیک به خانواده وی، حسنی در زمستان ۱۴۰۲ به‌منظور تهیه مجموعه‌ای مستند از وضعیت مرزهای افغانستان وارد ولایت نیمروز شد. او قصد داشت تا در قالب مجموعه‌ای تصویری، شرایط زندگی مردم مرزنشین و بحران‌های ناشی از مهاجرت و خشکسالی را به تصویر بکشد. این پروژه با حمایت چند رسانه بین‌المللی، از جمله یورونیوز برنامه‌ریزی شده بود و تمامی مراحل آن نیز به‌طور رسمی هماهنگ شده بود.
منابع مطلع در کابل اعلام کرده‌اند که مأموران استخبارات طالبان، بدون ارائه هیچ‌گونه حکم قضایی یا اعلام جرم مشخص، این عکاس ایرانی را در هتل محل اقامتش بازداشت و تجهیزات رسانه‌ای او را نیز ضبط کرده‌اند. این در حالی است که طالبان در منشور رسانه‌ای خود که در سال ۱۴۰۱ منتشر شد، اصل مصونیت کاری خبرنگاران خارجی دارای مجوز را به رسمیت شناخته و برخورد امنیتی بدون فرآیند قضایی را ممنوع اعلام کرده بود.
به گفته کارشناسان حقوق بشر، رفتار طالبان با فعالان رسانه‌ای طی ماه‌های اخیر تشدید یافته است. طبق گزارش سازمان خبرنگاران بدون مرز، در سال ۲۰۲۳ بیش از ۱۰۰ مورد بازداشت و تهدید خبرنگاران داخلی و خارجی در افغانستان ثبت شده است. در همین سال، تنها ۷ مورد بازداشت بلندمدت مرتبط با اتباع خارجی گزارش شد که بازداشت حسنی یکی از نگران‌کننده‌ترین آنها به‌شمار می‌آید، زیرا تاکنون هیچ‌گونه ارتباط دیپلماتیک با وی برقرار نشده است.
نام سید علی‌اکبر حسنی در فهرست عکاسان خبری شناخته‌شده بین‌المللی ثبت شده و آثار او بارها در رسانه‌های مطرح از جمله یورونیوز، الجزیره و دویچه‌وله منتشر شده است. او در جریان سفرهای پیشین خود به افغانستان نیز توانسته بود مستنداتی از وضعیت اجتماعی و امنیتی مناطق غربی این کشور تهیه کند. بازداشت وی بدون شفاف‌سازی اتهامات، از دید نهادهای بین‌المللی نقض آشکار حقوق خبرنگاران محسوب می‌شود.
یک منبع مطلع در تهران، در گفت‌وگو با افپک اعلام کرد: «خانواده آقای حسنی بارها از وزارت امور خارجه ایران خواسته‌اند پیگیری وضعیت فرزندشان را در دستور کار قرار دهد اما تاکنون پاسخی رسمی به آنها داده نشده است. ظاهرا ارتباط با مقامات طالبان در موضوعاتی از این‌دست با چالش‌های متعدد دیپلماتیک مواجه است.» وی تاکید کرد که وضعیت بی‌خبری از فرد بازداشتی، نقض آشکار اصول حقوق بشری است.
واکنش نهادهای رسانه‌ای ایران و منطقه نیز به این بازداشت قابل‌توجه بوده است. انجمن صنفی روزنامه‌نگاران ایران، در بیانیه‌ای که در اسفند ۱۴۰۲ منتشر کرد، بازداشت حسنی را نمونه‌ای آشکار از نقض آزادی رسانه‌ها دانست و از دولت ایران خواست اقدامات کنسولی فوری انجام دهد. همچنین انجمن خبرنگاران آسیای جنوبی (SAFMA) نیز در بیانیه‌ای، خواستار آزادی فوری این عکاس ایرانی و ارائه توضیح شفاف درباره دلیل بازداشت شد.
در همین حال، برخی ناظران معتقدند بازداشت خبرنگاران خارجی در افغانستان، به‌ویژه در مناطق مرزی، با افزایش حساسیت امنیتی طالبان نسبت به فعالیت‌های رسانه‌ای مستقل مرتبط است. به گفته تحلیلگران، طالبان پس از تحولات مرزی با ایران و پاکستان، نسبت به حضور فعالان رسانه‌ای خارجی در این مناطق محتاط‌تر شده‌اند. با این حال، در موارد مشابه، دولت‌های خارجی از طریق سازوکارهای دیپلماتیک موفق به آزادی اتباع خود شده‌اند.
سازمان‌های بین‌المللی مدافع آزادی مطبوعات، از جمله کمیته حفاظت از روزنامه‌نگاران (CPJ)، بارها نسبت به وضعیت خبرنگاران خارجی در افغانستان هشدار داده‌اند. در گزارش این نهاد در ژانویه ۲۰۲۴ آمده است که بیش از ۳۰ خبرنگار در افغانستان در بازداشت غیرقانونی به‌سر می‌برند و بسیاری از آنان به وکیل یا تماس تلفنی دسترسی ندارند. بازداشت سید علی‌اکبر حسنی نیز نمونه‌ای از این وضعیت مبهم و نگران‌کننده است.
انتهای پیام
