به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی افپک، آغاز فرآیند تثبیت هویت مهاجران افغان در ایران، پس از درخواست رسمی وزارت کشور جمهوری اسلامی ایران، موجی از مراجعه شهروندان افغان به سفارت این کشور در تهران را رقم زد. خیابان‌های اطراف خیابان پاکستان، محل استقرار سفارت، در روزهای آغازین شاهد صف‌هایی با طول چند صد متر بودند. طبق گزارش میدانی خبرگزاری تسنیم، طی فقط سه روز ابتدایی، بیش از ۳۰ هزار مهاجر برای ثبت هویت خود به این محل مراجعه کردند.
در نخستین روزهای آغاز این روند، نبود زیرساخت کافی، کمبود نیروهای اجرایی و فقدان نوبت‌دهی الکترونیکی موجب بروز هرج‌ومرج شد. بسیاری از مراجعه‌کنندگان، ساعت‌ها زیر آفتاب در صف ایستاده بودند و به دلیل نبود سیستم نوبت‌دهی، درگیری‌های پراکنده‌ای نیز میان افراد شکل گرفت. رسانه «ایران‌اینترنشنال» نیز در گزارشی با استناد به ویدیوهای ارسالی مهاجران اعلام کرد که «رفت‌وآمد در اطراف سفارت به‌سختی امکان‌پذیر بود و مدیریت اولیه کاملاً ناکارآمد به نظر می‌رسید.»
با گسترش این وضعیت، سفارت افغانستان در تهران تحت اداره طالبان، طی دو روز تعطیلی اضطراری، بازنگری جدی در نحوه خدمت‌رسانی انجام داد. براساس بیانیه‌ای که روز شنبه توسط سخنگوی سفارت منتشر شد، تمامی بخش‌های غیرضروری سفارت تا اطلاع ثانوی تعطیل شده و تمرکز کامل بر فرآیند تثبیت هویت قرار گرفت. مولوی عبدالسلام حنفی، وابسته امور مهاجرین سفارت، در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم گفت: «ما ناچار شدیم تمامی نیروها را بسیج کرده و حتی ساعت کاری را تا ساعت ۱۰ شب افزایش دهیم.»
از جمله اقدامات انجام‌شده، استقرار نیروی انتظامی جمهوری اسلامی برای برقراری نظم، ایجاد صف‌های مجزا برای بانوان و سالمندان، و استفاده از ظرفیت مساجد اطراف برای پذیرایی و استراحت موقت مهاجران بود. همچنین، طبق گزارش ایرنا، یک سامانه پیامکی برای ثبت اولیه نوبت ایجاد شد که از روز دوشنبه در دسترس عموم قرار گرفت. این اقدامات باعث شد تا حجم صف‌ها تا ۴۰ درصد کاهش یابد و روند پذیرش شتاب بیشتری بگیرد.
یکی دیگر از عوامل تسریع در ساماندهی، همکاری مستقیم وزارت کشور ایران با مسئولان سفارت افغانستان بود. به گفته وحید جلال‌زاده، رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی، «هدف از این فرآیند، ساماندهی دقیق و قانونی مهاجرین افغان است تا از آسیب‌های اجتماعی، قاچاق هویت و ورود غیرقانونی جلوگیری شود.» وی افزود: «برآورد ما این است که حدود ۳ میلیون مهاجر افغان در ایران حضور دارند که نیمی از آنان فاقد مدارک هویتی معتبر هستند.»
بر اساس گزارش منتشرشده توسط مرکز آمار ایران در آبان ۱۴۰۲، جمعیت مهاجران افغانستانی ساکن در ایران حدود ۴.۵ میلیون نفر برآورد شده که از این تعداد، بیش از یک‌ونیم میلیون نفر در تهران و کرج سکونت دارند. روند تثبیت هویت، به‌صورت آزمایشی از تهران آغاز شده و در آینده نزدیک به سایر استان‌ها نیز تعمیم خواهد یافت. معاون امنیتی وزیر کشور نیز اعلام کرده است که پس از پایان روند شناسایی، کارت‌های هویتی جدید برای مهاجران صادر خواهد شد.
در این میان، بسیاری از مهاجران از اقدامات اخیر استقبال کرده‌اند. احمدشاه، یک مهاجر افغان ساکن منطقه نازی‌آباد تهران، در گفت‌وگو با روزنامه شرق گفت: «در روزهای اول واقعاً بی‌نظم بود و ساعت‌ها در صف بودیم، ولی حالا مشخص است که کارکنان سفارت بهتر مدیریت می‌کنند.» به گفته او، سفارت حتی در داخل محوطه، خیمه‌هایی برای انتظار فراهم کرده و برخی مراحل اداری نیز کاهش یافته است.
دیپلمات‌های طالبان در تهران تلاش دارند تا چهره‌ای حرفه‌ای و غیرسیاسی از خود ارائه دهند. به گفته منابع آگاه در وزارت خارجه ایران، سفارت افغانستان در تهران طی یک سال گذشته در روند صدور گذرنامه، ثبت ازدواج، و رسیدگی به امور مهاجرین، عملکرد نسبتاً منسجمی داشته است. سفارت همچنین با هماهنگی نهادهای امنیتی ایران، مانع از جعل اسناد هویتی توسط برخی گروه‌های غیررسمی شده که پیش‌تر از آن به‌عنوان یک معضل یاد می‌شد.
در نهایت، تثبیت هویت مهاجران افغان اقدامی دوسویه است که هم به نفع جامعه مهاجر و هم به سود نظام اداری و امنیتی ایران خواهد بود. در صورت موفقیت کامل این پروژه، امکان برخورداری مهاجران از خدمات آموزشی، بهداشتی و بانکی نیز به‌صورت منظم‌تر فراهم خواهد شد.
انتهای پیام
