به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی افپک، تمی بروس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، در واکنش به گمانهزنیها درباره تغییر موضع ایالات متحده نسبت به حکومت طالبان، صراحتاً اعلام کرد که کاخ سفید طالبان را همچنان یک گروه تروریستی میداند. وی در کنفرانسی خبری در واشنگتن اظهار داشت: «برداشتن جایزه دستگیری سراجالدین حقانی بهمعنای امتیازدهی به طالبان نیست. این گروه و اعضای آن همچنان در فهرست تحریمهای تروریستی ایالات متحده قرار دارند».
در ماه گذشته، وزارت خارجه آمریکا بیسروصدا جایزه ۱۰ میلیون دلاری برای دستگیری سراجالدین حقانی، وزیر داخله دولت طالبان، را از وبسایت “پاداش برای عدالت” حذف کرد. این اقدام، موجی از تحلیلها درباره احتمال نزدیکی واشنگتن و کابل به راه انداخت. اما موضعگیری قاطع بروس، این حدس و گمانها را رد کرده است.
بروس در ادامه تصریح کرد که «اصل داستان همین است؛ طالبان نه تغییر کرده و نه از نظر ما مشروعیت پیدا کردهاند». وی تأکید کرد که حذف یک نام از یک پایگاه داده آنلاین، به معنای عادیسازی روابط با طالبان نیست. به گفته کارشناسان، این موضعگیری نشاندهنده تلاش آمریکا برای حفظ فشار سیاسی بر کابل همزمان با پیگیری تعاملات تاکتیکی است.
گزارشها حاکی از آن است که سراجالدین حقانی، رهبر شبکه حقانی، یکی از مؤثرترین چهرههای نظامی و سیاسی طالبان محسوب میشود. او متهم به طراحی حملات انتحاری علیه نیروهای آمریکایی و افغان در یک دهه گذشته است. در گزارش سالانه وزارت دفاع آمریکا در سال ۲۰۲۰ آمده بود که شبکه حقانی، “خطرناکترین شاخه طالبان” در افغانستان است.
با این حال، برخی ناظران معتقدند که حذف جایزه برای دستگیری وی، نوعی سیگنال تاکتیکی از سوی واشنگتن برای ایجاد کانالهای غیررسمی گفتوگو با طالبان تلقی میشود. نشریه «فارین پالیسی» در گزارشی نوشت که دولت بایدن بهدنبال راههایی برای آزادسازی گروگانهای آمریکایی در افغانستان است و چنین امتیازهایی ممکن است بخشی از این روند باشد.
تمی بروس همچنین گفت: «هرگونه تعامل با طالبان، مشروط به تغییرات اساسی در رفتار این گروه است؛ از جمله در زمینه حقوق بشر، حقوق زنان، و تضمین اینکه خاک افغانستان مجدداً به مأمن تروریستها تبدیل نشود». او افزود که ایالات متحده با متحدانش در منطقه برای تحت فشار نگهداشتن طالبان همکاری نزدیک دارد.
طبق دادههای رسمی وزارت خزانهداری آمریکا، طالبان و شبکه حقانی از سال ۲۰۰۸ تاکنون در فهرست گروههای تحریمشده قرار داشتهاند. این تحریمها شامل توقیف دارایی، ممنوعیت سفر و ممنوعیت تعامل با نهادهای مالی بینالمللی میشود. در آخرین بهروزرسانی این فهرست در ژانویه ۲۰۲۴، نام چند عضو ارشد شبکه حقانی، از جمله سراجالدین، همچنان بهچشم میخورد.
طالبان در واکنش به موضعگیری اخیر آمریکا تاکنون اظهار نظری رسمی نکردهاند. با این حال، پیشتر ذبیحالله مجاهد، سخنگوی این گروه، گفته بود که «طالبان برای داشتن روابط متوازن با همه کشورها از جمله آمریکا آمادگی دارد، اما هرگونه فشار و تهدید غیرقابل قبول است». وی در مصاحبهای با الجزیره در فوریه ۲۰۲۴ تأکید کرده بود که مشروعیت طالبان باید به رسمیت شناخته شود.
افکار عمومی در افغانستان نیز واکنشهای متفاوتی به حذف جایزه حقانی داشتهاند. برخی تحلیلگران افغان این اقدام را نشانه ضعف آمریکا در برابر طالبان دانستهاند. احمد سعیدی، دیپلمات پیشین افغان، در گفتوگو با طلوعنیوز گفت: «واشنگتن با این کار پیامی به طالبان داده که حاضر به امتیازدهی در ازای همکاری اطلاعاتی یا آزادی گروگانهاست».
از سوی دیگر، مقامات آمریکایی در گذشته نیز بارها تأکید کردهاند که طالبان بهرغم کنترل افغانستان، هنوز از نظر آنها یک حکومت مشروع نیستند. ند پرایس، سخنگوی پیشین وزارت خارجه آمریکا، در سال ۲۰۲۲ تصریح کرده بود: «ما طالبان را بهرسمیت نمیشناسیم و از تشکیل دولت همهشمول در افغانستان حمایت میکنیم».
سازمان ملل نیز بارها از عملکرد طالبان در حوزه حقوق زنان انتقاد کرده است. در گزارش شورای حقوق بشر سازمان ملل در مارس ۲۰۲۴، افغانستان تحت اداره طالبان بهعنوان “بدترین کشور برای حقوق زنان و دختران” شناخته شد. این گزارش از محدودیتهای شدید در آموزش، کار و آزادی رفتوآمد بانوان انتقاد کرده بود.
انتهای پیام