به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی افپک، منابع مطلع از اداره طالبان به رسانه‌های داخلی و بین‌المللی اطلاع داده‌اند که هبت‌الله آخوندزاده، رهبر طالبان، دستور انتقال ۹ میلیون دلار از بودجه ملی افغانستان به مدارس دینی در ایالت‌های سرحدی، سند و پنجاب پاکستان را صادر کرده است. این منابع تأکید کرده‌اند که این تصمیم از طریق سرپرست وزارت دارایی محمدناصر آخوند و نوراحمد آغا، رئیس بانک مرکزی، در حال اجراست.
این اقدام در شرایطی صورت گرفته که اقتصاد افغانستان تحت اداره طالبان دچار رکود شدید است. براساس گزارش صندوق بین‌المللی پول (IMF)، تولید ناخالص داخلی افغانستان در سال ۲۰۲۳ حدود ۲۰ درصد کاهش یافته و سطح بیکاری به بیش از ۳۰ درصد رسیده است. طالبان نیز به‌صورت رسمی به وزارتخانه‌ها دستور داده است که به دلیل کسری بودجه، حداقل ۱۲ درصد از کارکنان خود را تعدیل کنند.
تصمیم برای ارسال کمک مالی به مدارس پاکستانی واکنش‌های گسترده‌ای در میان شهروندان افغان به‌دنبال داشته است. کاربران شبکه‌های اجتماعی با هشتگ‌هایی مانند #۹میلیون_دلار_کجا_رفت و #اول_مردم_افغانستان خواهان شفاف‌سازی درباره اولویت‌های بودجه‌ای طالبان شده‌اند. در عین حال، کارشناسان اقتصادی هشدار داده‌اند که انتقال منابع مالی کشور به خارج در حالی که میلیون‌ها نفر زیر خط فقر قرار دارند، بحران‌های اجتماعی را تشدید خواهد کرد.
مدارس دینی پاکستانی که هدف این کمک مالی قرار گرفته‌اند، سال‌هاست به‌عنوان مراکزی با نفوذ بر گروه‌های شبه‌نظامی در منطقه شناخته می‌شوند. به‌عنوان نمونه، مدرسه دارالعلوم حقانیه در اکوڑه ختک، که پیشتر محل تحصیل بسیاری از فرماندهان طالبان بوده، یکی از دریافت‌کنندگان اصلی کمک‌های خارجی از سوی طالبان و سایر گروه‌ها معرفی شده است.
در واکنش به این تصمیم، برخی نهادهای مدنی در کابل از طالبان خواسته‌اند که اطلاعات کامل درباره این کمک مالی را منتشر کنند. بنیاد مطالعات استراتژیک افغانستان با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرده است که استفاده از منابع عمومی برای حمایت از نهادهای خارجی فاقد توجیه اقتصادی و مشروعیت ملی است و می‌تواند به تنش‌های داخلی در افغانستان دامن بزند.
در کنار مشکلات بودجه‌ای، طالبان همچنان با چالش تأمین نیازهای اساسی مردم مواجه‌اند. گزارش سازمان ملل در نوامبر ۲۰۲۳ حاکی از آن بود که بیش از ۲۸ میلیون نفر در افغانستان به کمک‌های بشردوستانه نیاز دارند و از این تعداد، دست‌کم ۶ میلیون نفر در معرض قحطی قرار دارند. با وجود این وضعیت بحرانی، اولویت دادن به مدارس پاکستانی مورد انتقاد شدید قرار گرفته است.
در بخش آموزش و پرورش افغانستان نیز بحران عمیقی جریان دارد. طبق داده‌های یونسکو، بیش از ۳ میلیون کودک افغان از آموزش ابتدایی محروم‌اند که ۶۰ درصد آنان را دختران تشکیل می‌دهند. در عین حال، بسیاری از مدارس داخلی افغانستان فاقد امکانات اولیه آموزشی، ساختمان مناسب و حقوق کافی برای معلمان هستند.
در همین حال، محمدنعیم وردک، سخنگوی طالبان در امور سیاسی، در واکنش به برخی گزارش‌ها اعلام کرده است که «روابط عمیق دینی و فرهنگی میان افغانستان و مدارس پاکستان ایجاب می‌کند که از این مراکز حمایت شود». اما این اظهارات نتوانسته است افکار عمومی داخلی را اقناع کند و انتقادها از سیاست‌های بودجه‌ای طالبان همچنان ادامه دارد.
این نخستین بار نیست که منابع افغانستان برای مصارف خارجی تخصیص می‌یابد. در سال ۲۰۲۲ نیز رسانه‌ها گزارش داده بودند که طالبان حدود ۳ میلیون دلار به عنوان کمک به مدارس دینی در ایالت خیبر پختونخواه پرداخت کرده‌اند. این گزارش‌ها از سوی دفتر سیاسی طالبان تأیید نشدند اما توسط منابع محلی در پاکستان تأیید شدند.
شماری از نمایندگان سابق پارلمان افغانستان نیز نسبت به پیامدهای سیاسی این اقدام هشدار داده‌اند. به گفته عبداللطیف پدرام، رئیس حزب کنگره ملی، «استفاده از بودجه ملی برای تحکیم روابط مذهبی با پاکستان، در واقع به معنای نادیده گرفتن مردم خودمان است که امروز نان شب ندارند».
انتهای پیام
