به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی افپک، حادثه‌ی ضرب‌وشتم مهرآقا مصدق، دانشجوی مقطع دکترا در دانشگاه تهران، توسط کارمند سفارت افغانستان در تهران بار دیگر توجه رسانه‌ها و افکار عمومی را به عملکرد و وضعیت نمایندگی‌های دیپلماتیک افغانستان در خارج از کشور جلب کرده است. مصدق که برای تمدید پاسپورت خود به سفارت مراجعه کرده بود، مدعی شده پس از اصرار بر دریافت پاسپورت، از سوی یکی از کارمندان به‌شدت مورد حمله فیزیکی قرار گرفته است.
این دانشجوی افغان گفته است که حادثه در تاریخ ۲۰ حمل ۱۴۰۴ رخ داده و او تمام مدارک لازم برای تمدید پاسپورت را به همراه داشته است. با این حال، در پی مخالفت سفارت با انجام این روند، درگیری لفظی شکل گرفت که در نهایت منجر به خشونت فیزیکی شد. به گفته وی، کارمند سفارت بدون هیچ هشدار قبلی، با مشت به صورت او حمله کرده و سپس او را به راهرو و آشپزخانه سفارت کشاند و مورد ضرب‌وشتم قرار داد.
بر اساس گفته‌های مصدق، پس از این حادثه، سایر مراجعه‌کنندگان با دیدن وضعیت وخیم او، به کمکش شتافته‌اند. سپس با تماس با اورژانس، آمبولانسی به محل آمده و او را به یکی از شفاخانه‌های تهران منتقل کرده است. منابع بیمارستانی نیز وقوع جراحت فیزیکی و آثار ضرب‌وشتم را تأیید کرده‌اند.
مصدق اعلام کرده که بلافاصله از حکومت طالبان و سفارت افغانستان شکایت کرده و پرونده او اکنون در یکی از دادگاه‌های تهران در دست بررسی است. به گفته منابع حقوقی، این پرونده می‌تواند تبدیل به نمونه‌ای مهم در رسیدگی به رفتارهای خلاف قانون نمایندگی‌های سیاسی گردد، به‌ویژه در شرایطی که مشروعیت این نهادها در سایه تغییر قدرت در کابل محل مناقشه است.
در سال‌های اخیر، پس از تسلط طالبان بر افغانستان در آگوست ۲۰۲۱، بسیاری از سفارت‌خانه‌ها در خارج از کشور یا تعطیل شده‌اند یا با مشکلات جدی مدیریتی مواجه شده‌اند. برخی از این نمایندگی‌ها تحت نظارت حکومت طالبان ادامه فعالیت می‌دهند و برخی دیگر توسط دیپلمات‌های دولت پیشین اداره می‌شوند که باعث سردرگمی مراجعین شده است.
در همین زمینه، منابع مطلع در تهران اعلام کرده‌اند که سفارت افغانستان در تهران یکی از نمایندگی‌هایی است که همواره محل بروز تنش و شکایات متعدد از سوی مهاجران افغان بوده است. این شکایات شامل تأخیر در صدور پاسپورت، برخوردهای غیرمحترمانه، و حتی اخاذی می‌شود که در چندین رسانه داخلی و بین‌المللی بازتاب یافته است.
سازمان‌های مدافع حقوق مهاجران افغان در ایران نیز نسبت به این موضوع واکنش نشان داده‌اند. به گفته «مرکز حمایت از مهاجران افغان»، این حادثه تنها یکی از ده‌ها مورد خشونت و بی‌احترامی در نمایندگی‌های افغانستان در خارج از کشور است و لازم است نهادهای بین‌المللی به آن ورود کنند.
در گزارش سال ۲۰۲۳ دفتر کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل آمده است که بیش از ۵ میلیون افغان در خارج از کشور زندگی می‌کنند و از این تعداد، حدود ۳ میلیون نفر در ایران حضور دارند. بسیاری از آن‌ها برای تمدید مدارک به سفارت‌ها مراجعه می‌کنند، اما با پاسخ‌های متناقض یا عدم همکاری مواجه می‌شوند.
از سوی دیگر، فقدان نظارت قضایی و سیاسی بر عملکرد سفارت‌خانه‌هایی که وابسته به طالبان هستند، خود یکی از عوامل مؤثر در بروز این‌گونه رفتارها عنوان می‌شود. کارشناسان امور دیپلماتیک بر این باورند که تا زمانی که مشروعیت این نهادها روشن نشود، افغان‌های مهاجر نمی‌توانند روی خدمات منظم و قانون‌مدارانه حساب باز کنند.
در مصاحبه‌ای که با چند تن از مهاجران افغان در تهران انجام شد، آن‌ها از رفتارهای تحقیرآمیز و تبعیض‌آمیز برخی کارکنان سفارت شکایت کردند. یکی از آن‌ها گفت: «با اینکه پاسپورت من منقضی شده و همه مدارک را دارم، اما باید بارها التماس کنم تا فقط نوبت دریافت کنم. هر بار با برخورد بد مواجه می‌شوم.»
این رویداد می‌تواند بار دیگر زمینه‌ای برای مطالبه‌گری رسانه‌ها و نهادهای مدنی افغان باشد تا به طور علنی خواستار تغییر در روند خدمات‌رسانی سفارت‌خانه‌ها و پاسخ‌گویی رسمی مسئولان مربوطه شوند. همچنین، حمایت از قربانیان چنین حوادثی باید در دستور کار نهادهای حقوق بشری قرار گیرد.
انتهای پیام
