به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی افپک، نورالدین عزیزی، وزیر صنعت و تجارت دولت طالبان، در حاشیه نشست اقتصادی «روسیه و جهان اسلام» که در کازان برگزار شد، تأکید کرد که افغانستان نقشی بی‌بدیل در کریدور حمل‌ونقل بین‌المللی شمال–جنوب ایفا می‌کند. به گفته وی، حذف افغانستان از معادلات منطقه‌ای نه‌تنها از نظر اقتصادی به ضرر کشورهای منطقه است، بلکه مانع تحقق اهداف استراتژیک حمل‌ونقل آسیا و اوراسیا خواهد شد.
براساس گفته‌های نورالدین عزیزی که در گفت‌وگو با خبرگزاری اسپوتنیک منتشر شده، افغانستان مسیر مهمی برای ترانزیت کالا میان آسیای مرکزی، ایران، پاکستان و حتی هند محسوب می‌شود. وی افزود که تجارت افغانستان در سال ۲۰۲۳ با ایران از مرز ۲ میلیارد دلار عبور کرده و با امارات و پاکستان نیز رشد قابل توجهی داشته است.
عزیزی در ادامه اظهار داشت که پروژه راه‌آهن «ترانس-افغان» یکی از طرح‌های راهبردی دولت افغانستان است که در صورت اجرا، مسیرهای شمالی افغانستان را به ایران و بنادر جنوبی مانند چابهار متصل خواهد کرد. وی تأکید کرد که اتصال این راه‌آهن به کریدور شمال-جنوب می‌تواند مزایای اقتصادی بزرگی برای همه کشورهای مسیر داشته باشد.
کریدور شمال–جنوب که ابتدا در سال ۲۰۰۰ توسط ایران، روسیه و هند به تصویب رسید، هدفش کاهش هزینه و زمان ترانزیت کالا بین جنوب آسیا و شمال اروپا است. طبق آمار رسمی سازمان راه‌آهن روسیه، این کریدور می‌تواند زمان حمل کالا از بمبئی به مسکو را از ۴۰ روز به ۱۴ روز کاهش دهد.
افغانستان به‌دلیل موقعیت جغرافیایی مرکزی خود، می‌تواند مسیری کوتاه‌تر و ارزان‌تر برای اتصال آسیای مرکزی به خلیج فارس فراهم کند. به گفته کارشناسان اقتصادی روسیه، اگر پروژه‌های ترانزیتی افغانستان فعال شوند، حدود ۳۰ درصد از هزینه حمل‌ونقل کالا در این مسیر کاهش خواهد یافت.
وزیر صنعت و تجارت افغانستان افزود: «ما نه‌تنها از نظر جغرافیایی مهم هستیم، بلکه ظرفیت‌های لجستیکی بزرگی داریم. پروژه خط آهن هرات–خواف که با کمک ایران اجرا شده، نشان داد که افغانستان می‌تواند به حلقه اصلی ترانزیت منطقه‌ای تبدیل شود.»
طبق گزارش مرکز آمار افغانستان، حجم تجارت خارجی این کشور در سال ۱۴۰۲ (برابر با ۲۰۲۳ میلادی) به بیش از ۸ میلیارد دلار رسیده است. بخش عمده این تجارت از مسیر ایران، پاکستان و ازبکستان انجام می‌شود. به همین دلیل افغانستان خواستار مشارکت رسمی در توافقات منطقه‌ای مانند INSTC (کریدور شمال–جنوب) شده است.
در سال‌های اخیر، روسیه تلاش کرده مسیرهای متعددی برای اتصال خود به آب‌های گرم جنوب ایجاد کند. یکی از مهم‌ترین مسیرها، عبور از قفقاز و دریای خزر و رسیدن به بنادر ایرانی مانند بندرعباس و چابهار است. افغانستان نیز با مسیرهای داخلی خود می‌تواند به‌عنوان جایگزینی برای قفقاز مطرح شود.
کارشناسان ایرانی نیز نقش افغانستان را در ترانزیت منطقه‌ای حیاتی می‌دانند. به گفته سید میعاد صالحی، مدیرعامل راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران، توسعه خطوط ریلی با افغانستان نه‌تنها به نفع ایران بلکه به سود کل منطقه است. پروژه راه‌آهن خواف–هرات با مشارکت دو کشور، اکنون بیش از ۹۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد.
بر اساس گزارش وزارت حمل‌ونقل افغانستان، دو پروژه بزرگ خط آهن مزارشریف–هرات و اسپین‌بولدک–قندهار نیز در مرحله مطالعات نهایی قرار دارند. این خطوط می‌توانند افغانستان را به آسیای مرکزی، ایران، پاکستان و در نهایت به کریدور شمال–جنوب متصل کنند.
نورالدین عزیزی همچنین از تمایل امارات و چین برای سرمایه‌گذاری در پروژه‌های زیربنایی افغانستان خبر داد. به گفته او، شرکت‌های لجستیکی اماراتی در حال رایزنی برای ایجاد مراکز بارگیری و انتقال کالا در ولایت نیمروز و قندهار هستند.
در همین نشست، مقامات روسیه از آمادگی خود برای بررسی طرح‌های مشترک با افغانستان در حوزه حمل‌ونقل خبر دادند. طبق اعلام وزارت توسعه اقتصادی روسیه، شرکت‌های روسی در صورت تضمین‌های امنیتی، حاضر به سرمایه‌گذاری در مسیرهای ترانزیتی افغانستان خواهند بود.
بر اساس گزارش بانک توسعه آسیایی (ADB)، افغانستان می‌تواند تا سال ۲۰۳۰ با اتصال به کریدورهای بین‌المللی، سالانه بیش از ۲.۵ میلیارد دلار از محل ترانزیت درآمد کسب کند. این رقم معادل ۱۵ درصد از تولید ناخالص داخلی فعلی افغانستان است.
انتهای پیام
