به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی افپک، در روزهای اخیر، کنفرانسی در قزاقستان با محوریت بررسی تأثیرات زیست‌محیطی احداث کانال قوش‌تپه در افغانستان برگزار شد. در این نشست، نمایندگانی از کشورهای آسیای مرکزی، افغانستان، ترکیه، آمریکا و رژیم صهیونیستی حضور داشتند، اما ایران که یکی از کشورهای تأثیرپذیر از این پروژه است، در این کنفرانس غایب بود.
کانال قوش‌تپه، پروژه‌ای است که از سوی طالبان در شمال افغانستان در حال احداث است و هدف آن انتقال آب از رودخانه آمودریا به مناطق خشک و کم‌آب افغانستان می‌باشد. این کانال با طول ۲۸۵ کیلومتر و عرض ۱۵۲ متر، از ولسوالی کلدار ولایت بلخ آغاز شده و به ولسوالی اندخوی ولایت فاریاب می‌رسد. این پروژه با هدف بهبود کشاورزی و تأمین آب در مناطق شمالی افغانستان طراحی شده است.
کارشناسان و مقامات کشورهای منطقه، از جمله قزاقستان، نسبت به تأثیرات زیست‌محیطی این پروژه ابراز نگرانی کرده‌اند. اصلان عبدالرحیموف، معاون وزیر منابع آب و آبیاری قزاقستان، هشدار داده است که ساخت این کانال می‌تواند جریان رودخانه سیردریا را به طور قابل توجهی کاهش دهد و تعادل زیست‌محیطی در منطقه را برهم بزند. وی تأکید کرده است که کاهش جریان سیردریا ممکن است روند خشک شدن دریاچه آرال را تسریع کند و باعث وخامت بیشتر شرایط زیست‌محیطی در مناطق پایین‌دست قزاقستان شود.
سید رسول موسوی، دیپلمات پیشین وزارت امور خارجه ایران، با اشاره به این کنفرانس، از عدم حضور نماینده‌ای از ایران انتقاد کرده و نوشته است: “هنوز در کشور ما دیپلماسی آب جدی گرفته نمی‌شود.” وی تأکید کرده است که حضور فعال در چنین نشست‌هایی برای دفاع از منافع ملی ایران ضروری است.
غیبت ایران در این کنفرانس، در حالی است که پروژه کانال قوش‌تپه می‌تواند تأثیرات مستقیمی بر منابع آبی ایران داشته باشد. با توجه به اینکه رودخانه آمودریا یکی از منابع آبی مشترک در منطقه است، هرگونه تغییر در جریان آن می‌تواند بر تأمین آب در مناطق شرقی ایران تأثیرگذار باشد.
کارشناسان محیط زیست هشدار داده‌اند که کاهش جریان رودخانه آمودریا می‌تواند روند خشک شدن دریاچه آرال را تسریع کند و باعث وخامت بیشتر شرایط زیست‌محیطی در مناطق پایین‌دست قزاقستان شود. این نگرانی‌ها در حالی مطرح می‌شود که کشورهای منطقه به دنبال راه‌حل‌هایی برای مدیریت منابع آبی مشترک هستند.
در این میان، حضور رژیم صهیونیستی و آمریکا در این کنفرانس، نگرانی‌هایی را درباره نفوذ این کشورها در مسائل آبی منطقه ایجاد کرده است. برخی تحلیلگران معتقدند که این حضور می‌تواند به تضعیف موقعیت ایران در مذاکرات آبی منطقه‌ای منجر شود. حضور فعال این کشورها در نشست‌های منطقه‌ای می‌تواند تأثیرات قابل توجهی بر سیاست‌های آبی منطقه داشته باشد.
با توجه به اهمیت منابع آبی و تأثیرات زیست‌محیطی پروژه‌های بزرگ مانند کانال قوش‌تپه، ضرورت دارد که ایران با رویکردی فعال‌تر در دیپلماسی آب شرکت کند. حضور در نشست‌های منطقه‌ای و بین‌المللی می‌تواند به دفاع از منافع ملی و تأمین امنیت آبی کشور کمک کند. عدم حضور در چنین نشست‌هایی می‌تواند فرصت‌های مهمی را از دست دهد و به تضعیف موقعیت ایران در منطقه منجر شود.
در نهایت، توجه به دیپلماسی آب و حضور فعال در مذاکرات و نشست‌های مرتبط، می‌تواند نقش مهمی در حفظ منابع آبی و تأمین امنیت زیست‌محیطی ایران ایفا کند. غیبت در چنین نشست‌هایی، می‌تواند فرصت‌های مهمی را از دست دهد و به تضعیف موقعیت ایران در منطقه منجر شود.
انتهای پیام
