به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی افپک، ضمیر کابلوف، نماینده ویژه ریاست‌جمهوری روسیه در امور افغانستان، روز جمعه در گفتگو با رسانه‌های داخلی این کشور اعلام کرد که مسکو تصمیم نهایی خود را برای به رسمیت شناختن امارت اسلامی افغانستان گرفته است.
کابلوف تصریح کرد: «تصمیم ما مبتنی بر واقعیت‌های میدانی، ثبات نسبی در افغانستان و نیاز به تعامل مستقیم با حکومت کنونی کابل گرفته شده است.» این اولین بار است که یکی از اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل، به‌طور رسمی چنین موضعی اتخاذ می‌کند.
اعلام به رسمیت شناختن طالبان توسط روسیه، بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های افغانستان و منطقه داشته است. شبکه طلوع‌نیوز، آریانا، پژواک و همچنین رسانه‌های بین‌المللی چون الجزیره و راشاتودی این خبر را در صدر اخبار خود قرار داده‌اند. در افغانستان، مقام‌های طالبان این اقدام را «تأیید جایگاه قانونی» خود عنوان کرده‌اند. ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی طالبان، طی بیانیه‌ای گفت: «روسیه یکی از کشورهای مهم منطقه است و این تصمیم می‌تواند مسیر جدیدی برای تعامل بین‌المللی با امارت اسلامی باز کند.»
ضمیر کابلوف در توضیح سیاست جدید مسکو تأکید کرد که تصمیم روسیه بر مبنای ارزیابی دقیق از وضعیت افغانستان و بی‌اثر بودن سیاست انزوا اتخاذ شده است. او همچنین خاطرنشان کرد که “نباید از واقعیت‌ها فرار کرد؛ طالبان کنترل کامل کشور را در اختیار دارد و ساختار اداری و امنیتی را بازسازی کرده است.” گفتنی است کابلوف سابقه طولانی در تعاملات با افغانستان داشته و از چهره‌های تأثیرگذار در تعیین سیاست روسیه در این حوزه محسوب می‌شود.
یکی از پیامدهای فوری این تصمیم، احتمال پیوستن کشورهای عضو سازمان پیمان امنیت جمعی (CSTO) به این روند است. تاجیکستان، قزاقستان، ازبکستان و ترکمنستان در هفته‌های اخیر نشست‌هایی با هیئت‌های سیاسی طالبان داشته‌اند. همچنین، وب‌سایت رسمی وزارت خارجه ترکمنستان در اردیبهشت‌ماه از مذاکرات سازنده با سرپرست وزارت خارجه طالبان خبر داده بود. کارشناسان احتمال می‌دهند این کشورها پس از روسیه، در آینده نزدیک گام‌هایی مشابه بردارند.
نشریه روسی «کامرسانت» نیز با اشاره به دیدارهای متعدد مقام‌های اطلاعاتی روسیه با مسئولان طالبان، تأکید کرده که در سال گذشته ۶ دیدار سطح بالا میان دو طرف انجام شده و این امر نشان‌دهنده تمایل عملی روسیه برای همکاری امنیتی با کابل است. از سوی دیگر، خطوط هوایی بین‌المللی افغانستان نیز اعلام کرده‌اند که پروازهای مستقیم میان کابل و مسکو از تیرماه از سر گرفته می‌شود.
واکنش‌ها به این اقدام روسیه در سطح جهانی متفاوت بوده است. در حالی‌که چین هنوز موضع رسمی در این خصوص اتخاذ نکرده، اما پیش‌تر در اسفند ۱۴۰۲، سفیر جدید طالبان را در پکن پذیرفته و ارتباطات دیپلماتیک خود را با حکومت کابل ادامه داده است. همچنین امارات، هند و قطر نیز سطح روابط خود با طالبان را افزایش داده‌اند. وب‌سایت «ایندیا اکسپرس» به‌نقل از مقام‌های هندی اعلام کرده است که دیدارهای امنیتی غیررسمی با هیئت طالبان طی دو ماه گذشته تشدید شده است.
کارشناسان روابط بین‌الملل معتقدند اقدام روسیه می‌تواند یک چرخش اساسی در پرونده افغانستان در نهادهای بین‌المللی از جمله سازمان ملل ایجاد کند. «آندری کوربوتسوف»، استاد روابط بین‌الملل در دانشگاه دولتی مسکو، در مصاحبه با «اسپوتنیک» گفت: «با رسمیت یافتن حکومت طالبان از سوی مسکو، این احتمال وجود دارد که کرسی افغانستان در سازمان ملل نیز مجدداً بازتعریف شود.» وی افزود: «این اقدام می‌تواند باعث احیای اقتصادی افغانستان نیز بشود.»
در افغانستان، مردم این اقدام را به‌صورت متفاوتی ارزیابی کرده‌اند. در کابل، شبکه تلویزیونی شمشاد از افزایش امید به بهبود روابط تجاری و بازگشت سرمایه‌گذاران افغان مقیم روسیه خبر داده است. در هرات و مزار شریف نیز گزارش‌هایی از افزایش گفتگوهای تجاری با شرکت‌های روسی منتشر شده است. گفته می‌شود که بیش از ۸۰۰ هزار افغان در روسیه اقامت دارند که بخش قابل‌توجهی از حواله‌های ارزی کشور را تأمین می‌کنند.
در مقابل، برخی فعالان حقوق بشر و سازمان‌های بین‌المللی از این اقدام ابراز نگرانی کرده‌اند. دیدبان حقوق بشر طی بیانیه‌ای اعلام کرد: «با وجود پیشرفت‌های طالبان در تأمین امنیت، محدودیت‌های اعمال شده بر حقوق زنان و فعالیت‌های رسانه‌ای همچنان نگرانی‌های جدی ایجاد کرده است.» این سازمان خواستار فشار بیشتر جامعه جهانی برای باز شدن فضای مدنی در افغانستان شده است.
سابقه روابط دیپلماتیک روسیه با طالبان به پیش از سال ۲۰۲۰ بازمی‌گردد. در آن زمان نیز مسکو میزبان کنفرانس‌هایی با حضور طالبان و چهره‌های سیاسی افغانستان بود. یکی از کنفرانس‌های مهم مسکو در سال ۱۳۹۹ با حضور ملا عبدالغنی برادر، عبدالله عبدالله و حامد کرزی برگزار شد. کارشناسان معتقدند سیاست روسیه در قبال افغانستان، بر مبنای حفظ ثبات منطقه و جلوگیری از نفوذ افراط‌گرایی در آسیای مرکزی شکل گرفته است.
با اعلام این تصمیم، احتمال افزایش همکاری‌های اقتصادی میان دو کشور نیز بالا رفته است. به گزارش خبرگزاری ریانووستی، صادرات نفت روسیه به افغانستان در سال ۲۰۲۳ به بیش از ۲ میلیارد دلار رسیده و مسکو قصد دارد صادرات گاز و گندم را نیز افزایش دهد. همچنین پروژه انتقال برق از روسیه به شمال افغانستان مجدداً در دستورکار شرکت‌های انرژی قرار گرفته است.
در پایان باید گفت، اقدام روسیه در به‌رسمیت‌شناختن حکومت طالبان، نه‌تنها نشانه‌ای از واقع‌گرایی دیپلماتیک مسکو در آسیای میانه است، بلکه می‌تواند آغازگر دور جدیدی از بازتعریف نظم منطقه‌ای در اوراسیا نیز تلقی شود. تحولات پیش‌رو نشان خواهد داد که آیا جهان آماده پذیرش امارت اسلامی افغانستان به‌عنوان یک واقعیت جدید سیاسی خواهد بود یا نه.
انتهای پیام
