به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی افپک، افغانستان به‌عنوان یکی از ده کشور زلزله‌خیز جهان در ۳۵ سال اخیر شناخته شده است. این کشور به‌دلیل قرارگیری بر روی گسل‌های فعال و در منطقه‌ای با فعالیت تکتونیکی بالا، همواره در معرض زمین‌لرزه‌های مخرب قرار داشته است.
در طول سه دهه گذشته، افغانستان شاهد زمین‌لرزه‌های متعددی بوده که تلفات جانی و خسارات مالی قابل‌توجهی به‌همراه داشته‌اند. به‌عنوان مثال، در زمین‌لرزه‌ای به بزرگی ۶٫۳ ریشتر که در اکتبر ۲۰۲۳ در ولایت هرات رخ داد، نزدیک به ۲٬۰۰۰ نفر جان باختند و هزاران نفر دیگر زخمی شدند. این زمین‌لرزه منجر به تخریب کامل چندین روستا شد و نیاز به کمک‌های بین‌المللی فوری را به‌وجود آورد.
یکی از زمین‌لرزه‌های ویرانگر در تاریخ افغانستان، زلزله فوریه ۱۹۹۸ در ولایت تخار بود که بیش از ۲٬۳۰۰ کشته برجای گذاشت و هزاران خانه را ویران کرد. این حادثه نشان‌دهنده شدت خطرات زلزله در این کشور است.
در ژوئن ۲۰۲۲، زلزله‌ای به بزرگی ۵٫۹ ریشتر در ولایت پکتیکا رخ داد که بیش از ۱٬۰۰۰ کشته و ۱٬۵۰۰ زخمی بر جای گذاشت. این زمین‌لرزه در زمانی اتفاق افتاد که بسیاری از مردم در خواب بودند و باعث تخریب هزاران خانه شد.
موقعیت جغرافیایی افغانستان در محل تلاقی صفحات تکتونیکی اوراسیا و هند، این کشور را به منطقه‌ای با فعالیت لرزه‌ای بالا تبدیل کرده است. بر اساس مطالعات، این منطقه به‌دلیل حرکت صفحات قاره‌ای، مستعد زمین‌لرزه‌های شدید است.
علاوه بر موقعیت تکتونیکی، عوامل دیگری مانند ساخت‌وسازهای غیرمقاوم، فقر و نبود مدیریت بحران مؤثر، آسیب‌پذیری افغانستان در برابر زلزله‌ها را افزایش داده است. بسیاری از ساختمان‌ها در مناطق روستایی با مصالح سنتی و بدون رعایت استانداردهای مقاومتی ساخته شده‌اند که در برابر زمین‌لرزه‌ها بسیار آسیب‌پذیر هستند.
در اکتبر ۲۰۲۳، زلزله‌ای در ولایت هرات رخ داد که بیش از ۹۰ درصد قربانیان آن را زنان و کودکان تشکیل می‌دادند. این موضوع نشان‌دهنده تأثیر نامتناسب زلزله‌ها بر گروه‌های آسیب‌پذیر جامعه است.
با توجه به این شرایط، نیاز به برنامه‌ریزی و اجرای سیاست‌های مدیریت بحران و کاهش خطرات زلزله در افغانستان بیش از پیش احساس می‌شود. ایجاد ساختمان‌های مقاوم، آموزش عمومی درباره رفتارهای ایمنی در زمان زلزله و توسعه سیستم‌های هشدار زودهنگام می‌تواند به کاهش تلفات و خسارات کمک کند.
همچنین، همکاری‌های بین‌المللی در زمینه ارائه کمک‌های فنی و مالی برای بهبود زیرساخت‌ها و افزایش آمادگی در برابر زلزله‌ها ضروری است. سازمان‌های جهانی می‌توانند با انتقال دانش و فناوری‌های نوین، به افغانستان در کاهش خطرات زلزله کمک کنند.
در نهایت، با توجه به تاریخچه زمین‌لرزه‌های مخرب در افغانستان و قرارگیری آن در فهرست ده کشور زلزله‌خیز جهان در ۳۵ سال اخیر، توجه جدی به مدیریت بحران، بهبود زیرساخت‌ها و افزایش آگاهی عمومی می‌تواند گام‌های مؤثری در کاهش تلفات و خسارات ناشی از زلزله‌ها باشد.
انتهای پیام
