به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی افپک، اندیشکده معتبر آمریکایی میدل ایست انیستیتو در تازه‌ترین تحلیل خود با بررسی واکنش پاکستان نسبت به حملات آمریکا به تأسیسات هسته‌ای ایران، اعلام کرده که اسلام‌آباد علی‌رغم فشار داخلی شدید، از ارائه کمک امنیتی به تهران خودداری کرد و فقط واکنشی نمادین و گفتاری نشان داد . این تحلیل نشان می‌دهد انتقادات رسمی پاکستان بیش از آن‌که واقعی باشد، برای مدیریت افکار عمومی داخلی و حفظ انعطاف دیپلماتیک با تهران بوده است.
در بند دیگری از تحلیل، نویسنده این اندیشکده تصریح می‌کند واکنش رسمی پاکستان شامل صدور پیام‌های شدیداللحن و تماس تلفنی نخست‌وزیر با رئیس‌جمهور ایران بود، اما ایران هیچ کمکی امنیتی ملموسی دریافت نکرد . به‌عنوان مثال، در حالی که برخی رسانه‌ها از همراهی اسلام‌آباد با حملات آمریکا سخن گفتند، دولت پاکستان صرفاً مواضع محکوم‌کننده اتخاذ کرد و هیچ‌گونه همکاری عملی نشان نداد.
تحلیل‌گران میدل ایست انیستیتو معتقدند این نوع سیاست «رد گویی» دیپلماتیک عمدتاً برای به دست گرفتن فضای معادلات داخلی و کنترل انتقادات جریان‌های شیعه‌گرایان و ملی‌گرایان مذهبی پاکستان بوده است . کارشناسان پاکستانی نیز می‌گویند این حمایت شفاهی در برابر واکنش تند عمومی یک ژست سیاسی است تا نشان دهد اسلام‌آباد نمی‌خواهد روابطش با تهران را بی‌جهت تضعیف کند.
در ادامه این تحلیل آمده که با تشدید حضور نظامی و سیاسی آمریکا در خاورمیانه و جنوب آسیا، به‌ویژه در ماه‌های گذشته، واشنگتن مشغول بررسی و آماده‌سازی پاکستان برای بازی مجدد در نقش شریک امنیتی نزدیک خود است؛ نقشی که اسلام‌آباد در دوران جنگ سرد، شکست شوروی در افغانستان و مبارزه با طالبان پس از ۲۰۰۱ ایفا کرده بود . این تأکید نشان می‌دهد که آمریکا نیز نگاهش را به اسلام‌آباد به‌مثابه مهره‌ای راهبردی بازخوانی کرده است.
در تحلیل ریزبینانه‌ای دیگر، اندیشکده می‌گوید روابط پیچیده پاکستان با ایران و آمریکا نشان‌دهنده توانمندی دیپلماتیک اسلام‌آباد در تعادل‌سازی میان دو ابرقدرت است؛ کاری که در دهه‌های ۱۹۷۰ تا امروز انجام داده و اکنون نیز مسیرش را ادامه می‌دهد . این موضوع از عهدۀ اسلام‌آباد با تمکین به نقش پل ارتباطی میان واشنگتن و تهران بازمی‌گردد و نشان‌دهنده ظرفیت بالای دیپلماسی چندجانبه پاکستان است.
همزمان، گزارش رویترز نیز تأیید می‌کند که به‌صورت غیررسمی وزارت خارجه آمریکا با عمران اسلام‌آباد گفت‌وگو کرده تا از ظرفیت پاکستان برای کاهش تنش و ایجاد صلح پایدار میان ایران و اسرائیل استفاده شود . این نشان می‌دهد آمریکا فقط به حمایت نظامی اسلام‌آباد نیاز ندارد، بلکه به توانایی دیپلماتیک، میانجی‌گری و اثرگذاری منطقه‌ای پاکستان چشم دوخته است.
از سوی دیگر، روابط پاکستان با ایران همچنان دستخوش تحولات لحظه‌ای است. رسانه‌های هندی به مواردی اشاره کرده‌اند که پاکستان ضمن محکومیت شدید اسرائیل و آمریکا، به‌طور همزمان مناسبات تجاری و امنیتی با ایران را ادامه داده است . این رویکرد نشان‌دهنده استراتژی «گفت‌وگوی همه‌جانبه» است که اسلام‌آباد برای حفظ نفوذ منطقه‌ای و جلوگیری از انزوای سیاسی به آن متوسل می‌شود.
در ساختار تحلیلی آمریکا، اینکه پاکستان به‌سمت بازیگر فعال امنیتی در خاورمیانه بازگردد، ناگزیر با چالش‌هایی مواجه است. ساختار سیاسی متشتت داخلی، نفوذ ارتش در سیاست، فشار احزاب مذهبی، همچنین روابط مالی و اقتصادی با چین همگی از عواملی‌اند که می‌توانند روند حرکت اسلام‌آباد در مسیر موردنظر واشنگتن را کند یا دشوار سازند .
اما میدل ایست انیستیتو در پایان تأکید می‌کند: بازگشت اسلام‌آباد به نقش امنیتی تاریخی‌اش نه تنها برای واشنگتن مهم است، بلکه می‌تواند ثبات نوسان‌ناک این منطقه را تقویت کرده و Pakistan را در جایگاه یک میانجی قدرتمند قرار دهد.
درمجموع:
۱. پاکستان نسبت به حملات آمریکا به ایران فقط حمایتی گفتاری و نمادین انجام داد، نه عملی.
۲. این واکنش برای مهار فشار داخلی و حفظ موقعیت دیپلماتیک انتخاب شد.
۳. آمریکا اکنون دیده که اسلام‌آباد می‌تواند نقش امنیتی جدیدی ایفا کند و در حال برنامه‌ریزی برای این هدف است.
۴. میانجی‌گری در بحران خاورمیانه بخشی کلیدی از نقشه آینده آمریکاست.
۵. چالش‌های داخلی و خارجی پاکستان می‌تواند در مسیر همکاری امنیتی موردنظر آمریکا مانع ایجاد کند.
پایان پیام
