به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی افپک، ژاوه شینگ، سفیر جمهوری خلق چین در کابل، روز گذشته با سفر به ولایت بلخ، با داوود مزمل، استاندار این استان دیدار کرد. این دیدار در شرایطی انجام شد که پکن به دنبال گسترش نفوذ اقتصادی و زیرساختی خود در منطقه از طریق طرح کمربند و راه (BRI) است؛ طرحی که به گفته شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهور چین، با هدف بازتعریف معماری اقتصادی آسیا طراحی شده است.
ژاوه شینگ در این دیدار تأکید کرد که افغانستان به ویژه استان بلخ، با توجه به موقعیت جغرافیایی ممتاز خود می‌تواند نقطه اتصال آسیای مرکزی و جنوبی شود. وی افزود: «بلخ می‌تواند میان ترکمنستان، تاجیکستان، ازبکستان در شمال و ایران، پاکستان و هند در جنوب، کریدوری اقتصادی و ترانزیتی فراهم آورد.» این اظهارات نشانگر نگاه راهبردی چین به ظرفیت‌های ترانزیتی شمال افغانستان است.
برنامه کمربند و راه که در سال ۲۰۱۳ معرفی شد، تاکنون بیش از ۱۵۰ کشور را درگیر پروژه‌های زیرساختی، انرژی و حمل‌ونقل کرده است. چین با سرمایه‌گذاری بیش از یک تریلیون دلار، به دنبال اتصال شبکه‌ای از راه‌ها، خطوط آهن و بنادر برای تسهیل تجارت و کاهش وابستگی به مسیرهای سنتی است. افغانستان، به‌عنوان کشور محصور به خشکی، جایگاهی کلیدی در طراحی مسیر زمینی این پروژه دارد.
در سال‌های اخیر، چین از مسیرهایی مانند کریدور اقتصادی چین-پاکستان (CPEC) و جاده‌های تجاری ازبکستان-افغانستان استفاده آزمایشی کرده است. به‌طور نمونه، در سال ۲۰۲۲ کاروان‌هایی از کالاهای چینی از طریق دربند حیرتان وارد افغانستان شده و سپس به پاکستان ترانزیت شده‌اند؛ الگویی که چین تلاش دارد آن را به یک مسیر پایدار تجاری تبدیل کند.
سفیر چین در دیدار با استاندار بلخ همچنین بر توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل و ارتباطی در شمال افغانستان تأکید کرد. وی از آمادگی شرکت‌های چینی برای مشارکت در پروژه‌های توسعه‌ای افغانستان سخن گفت و افزود: «امنیت نسبی در شمال کشور می‌تواند آغازگر موجی از سرمایه‌گذاری‌های خارجی باشد.» در سال گذشته میلادی، چین به‌تنهایی بیش از ۱۰۰ میلیون دلار در پروژه‌های معدنی و نفتی افغانستان سرمایه‌گذاری کرد.
داوود مزمل، استاندار بلخ نیز با استقبال از این رویکرد، خواستار اجرای پروژه‌های عملیاتی با نظارت مشترک شد. وی افزود: «افغانستان دیگر نباید صرفاً گذرگاه باشد، بلکه باید از ترانزیت و تجارت منطقه‌ای سهم پایدار اقتصادی دریافت کند.» این سخنان بازتابی از تلاش طالبان برای مشروعیت‌بخشی به حاکمیت خود از طریق توسعه اقتصادی است.
چین همچنین در قالب سازمان همکاری شانگهای تلاش کرده افغانستان را به‌عنوان عضو ناظر حفظ کرده و بستر دیپلماسی منطقه‌ای را برای طالبان فعال نگه دارد. در نشست اخیر سازمان همکاری شانگهای در تاشکند، بر گسترش همکاری‌های اقتصادی با افغانستان تأکید شده بود و موضوع کریدورهای ارتباطی یکی از محورهای اصلی آن بود.
تحلیل‌گران منطقه‌ای معتقدند چنانچه پروژه اتصال بلخ به شبکه حمل‌ونقل منطقه‌ای چین محقق شود، افغانستان می‌تواند از کشوری منزوی به شاهراه ترانزیتی بدل گردد. این مسیر می‌تواند جایگزین بخشی از مسیرهای پرهزینه دریایی شده و زمان حمل کالا را میان شرق آسیا و اروپا تا ۳۰ درصد کاهش دهد.
با وجود این، چالش‌هایی همچون نبود زیرساخت پایدار، تحریم‌های بین‌المللی علیه طالبان، و ناامنی‌های پراکنده در برخی نقاط، موانع جدی بر سر راه مشارکت گسترده چین در افغانستان هستند. با این حال، مقامات چینی در سخنرانی‌های رسمی خود همواره تأکید کرده‌اند که «ثبات افغانستان برای صلح و توسعه کل منطقه حیاتی است».
در پایان دیدار، سفیر چین اعلام کرد که پکن آماده است کارگروه مشترکی برای بررسی پروژه‌های ترانزیتی میان بلخ و کشورهای آسیای مرکزی تشکیل دهد. به گفته وی، «این کارگروه می‌تواند تا پایان سال جاری نخستین طرح‌های عملیاتی را معرفی کند.» آینده افغانستان در سیاست خارجی چین، اکنون بیش از گذشته با نقشه بزرگ کمربند و راه گره خورده است.
انتهای پیام
