به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی افپک، یک کانال نزدیک به تحریک طالبان پاکستان (TTP) مدعی شده است که این گروه اکنون در مناطق شیعه‌نشین پاراچنار واقع در ایالت خیبر پختونخوا پاکستان، چتر حفاظتی امنیتی برای جامعه شیعی ایجاد کرده است. این ادعا در فضای سیاسی و مذهبی پاکستان موجی از واکنش‌ها را در پی داشته و سؤالاتی درباره تغییر راهبردهای این گروه ایجاد کرده است.
پاراچنار، مرکز منطقه کرم و از معدود مناطق عمدتاً شیعه‌نشین در پاکستان، طی دو دهه گذشته بارها شاهد حملات مرگبار گروه‌های تکفیری نظیر لشکر جهنگوی و سپاه صحابه بوده است. بر اساس گزارش مرکز رصد تروریسم آسیا، تنها در بازه ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۷، بیش از ۳۵۰ نفر از شیعیان پاراچنار در حملات انتحاری و تروریستی جان خود را از دست دادند.
ادعای جدید مبنی بر ایجاد چتر حفاظتی از سوی طالبان پاکستانی برای شیعیان، از سوی گروه‌های تکفیری با واکنش‌های شدید روبرو شده است. به گفته منابع رسانه‌ای، برخی از رهبران گروه‌های سلفی در داخل پاکستان، تحریک طالبان را به «خیانت به اصول سلفیت» متهم کرده و حتی برخی فتوای تکفیر علیه این گروه صادر کرده‌اند. این موضوع نشان‌دهنده شکاف ایدئولوژیک در میان جریان‌های رادیکال اهل سنت است.
طالبان پاکستانی که در دهه ۲۰۰۰ با حملات خونین علیه نیروهای دولتی و اقلیت‌های مذهبی شناخته می‌شد، ظاهراً در رویکرد جدید خود به دنبال تغییر چهره در افکار عمومی داخلی و منطقه‌ای است. کارشناسان امنیتی در اسلام‌آباد معتقدند این تغییر تاکتیکی ممکن است با هدف جلب حمایت مردمی یا فشار بر دولت مرکزی پاکستان باشد.
در همین زمینه، سراج‌الدین حقانی، یکی از چهره‌های بانفوذ طالبان افغانستان و مرتبط با شبکه حقانی، در دیدارهای اخیر خود با مقامات محلی افغانستان و پاکستان، بر لزوم کاهش تنش‌های مذهبی در مناطق مرزی تأکید کرده بود. این سخنان در رسانه‌های افغانستان به‌عنوان نشانه‌ای از تلاش برای کنترل خشونت‌های فرقه‌ای تحلیل شد.
خبرگزاری‌های منطقه‌ای از جمله Asia Times و Al Jazeera Urdu نیز طی هفته گذشته گزارش‌هایی در خصوص کاهش حملات فرقه‌ای در پاراچنار منتشر کرده‌اند. به گفته ساکنان محلی، طی شش ماه گذشته، هیچ حمله هدفمندی علیه شیعیان این منطقه گزارش نشده است، در حالی که در سال‌های قبل، ماهانه چندین حادثه گزارش می‌شد.
از سوی دیگر، دولت پاکستان هنوز به‌طور رسمی نسبت به این تحولات موضع‌گیری نکرده است. مقامات وزارت کشور پاکستان در پاسخ به خبرنگاران درباره تعامل احتمالی تحریک طالبان با شیعیان، صرفاً به این نکته اشاره کرده‌اند که «همه اشکال افراط‌گرایی تهدیدی برای وحدت ملی است» و از ارائه جزئیات خودداری کرده‌اند.
با این حال، برخی تحلیلگران داخلی در پاکستان بر این باورند که تحریک طالبان پاکستانی در تلاش است با کسب مشروعیت محلی، موقعیت چانه‌زنی خود را در مذاکرات احتمالی با دولت ارتقاء دهد. این تحلیل‌ها به تجربه مذاکرات سال ۲۰۲۲ میان TTP و ارتش پاکستان اشاره دارند که به‌دلیل تداوم خشونت‌ها به شکست انجامید.
در مقابل، برخی محافل شیعه در پاکستان از این تغییر رویکرد استقبال کرده‌اند اما همچنان نسبت به نیت واقعی این گروه ابراز تردید می‌کنند. به گفته مولانا اقبال حیدری، از علمای برجسته شیعه در کراچی: «امنیت یک نعمت است، اما نمی‌توان به گروهی که سابقه کشتار صدها نفر را دارد به آسانی اعتماد کرد.»
در کنار این تحولات، منابع محلی در پاراچنار گزارش داده‌اند که طی ماه‌های اخیر، جلسات مشترکی میان بزرگان شیعه و برخی چهره‌های نزدیک به طالبان پاکستانی در مناطق قبایلی برگزار شده است. هدف این جلسات، کاهش تنش‌ها و ایجاد کانال‌های ارتباطی برای جلوگیری از درگیری‌های احتمالی بوده است.
این تعاملات در حالی صورت می‌گیرد که ایالت خیبر پختونخوا همچنان یکی از پرتنش‌ترین مناطق پاکستان از حیث فعالیت گروه‌های شبه‌نظامی است. بر اساس آمار وزارت کشور پاکستان، در سال ۲۰۲۳ بیش از ۷۰ عملیات تروریستی در این ایالت ثبت شده که دست‌کم ۱۵ مورد آن‌ها با انگیزه‌های فرقه‌ای بوده است.
نقش طالبان افغانستان در این موضوع نیز قابل توجه است. برخی منابع در کابل ادعا کرده‌اند که طالبان افغانستان، در راستای جلوگیری از انتقال تنش به داخل مرزهای خود، از طالبان پاکستانی خواسته‌اند از اقدامات فرقه‌ای خودداری کنند.
انتهای پیام
